နူကဵုသက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ်ဂှ် သွဟ်သာ်လဵုတိတ်ကၠုၚ်ရော

သက်ကိုၚ်၊ ဂျောန် (၃)

ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတး မၞုံအပ္ဍဲရးသက်ကိုၚ် မလုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက် ကရောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက် ကုပွပကီုပရာပ်ဍဵုဍိုက် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်တံဂှ် ပံၚ်တောဲတုဲ အလန်ပထမကၠာအိုတ် ကၠောန်ဗဒှ်လဝ် သက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ် ပ္ဍဲဂိတုမေ (၃၀) စဵုကဵု (၃၁) တေံရ။

သက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ် မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် နူကဵုလပှ်ကျာဂှ် ဂကောံပၠန်ဂတး (၁၇၀) ပြၚ် မဖျေံသ္ဇိုၚ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ် ၂၈ ပွိုၚ်ဍုၚ် မၞုံအပ္ဍဲရးသက်ကိုၚ်တံဂှ်ကဵု ညးလ္ၚတ် (၃၁) တၠ တိုန်စိုပ်လဝ်ရ။

ပ္ဍဲဝှမ်ရာမ်ဂှ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန်၊ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ် ကေုာံ လ္တူကဏ္ဍနာနာတံတုဲ ဂကောံပၠန်ဂတး မၞုံအပ္ဍဲရးဂှ်ဂမၠိုၚ် သဳကၠဳဂၠါဲလဝ်သွဟ်တုဲ ကလိဂွံလဝ် တၚ်တုပ်စိုတ်တံရောၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဂျောန် (၁) တေံ နူကဵုသက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

ပ္ဍဲကဵုဏံ ညံၚ်အစဳဇန်အခိၚ်ကာလအကြာ မဆေၚ်စပ်ကဵုကဆံၚ်ရးတံ ဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဂှ်ကီု၊ ညံၚ်ဂွံချူဓဇက်မူဝါဒ အခေါၚ်စၞောန်ပျးအပိုၚ်တံဂှ်ကီု၊ အကြာဂကောံအုပ်ဓုပ်တံကဵု ပရေၚ်ပၞာန်တံဂှ် ညံၚ်ဂွံထိၚ်ဒဝ်ညးသ္ကအ်ဂှ်ကီု ညံၚ်ဂကောံဒပ်စဵုဒၞါအပ္ဍဲဒေသတံ ဇြဟတ်ကောံကလောံဂွံခိုဟ်တံဂှ် ဟီုပ္တိတ်လဝ် လစွံစိုတ်တံအိုတ်ရ။

ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး သက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ် ကိုဝ်လောန်တူ (လွမ်းသူ) ဂှ် သက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ်ဝွံ လ္တူနူဖေဝ်ဒရာယူနေတ်မွဲဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဂှ် နကဵုရးသက်ကိုၚ် ဒှ်အကာဲအရာ ဒစးဒုၚ်စဳဇန်လဝ် တၚ်နၚ်မကိတ်ညဳကဵု ဖေဝ်ဒရာတံဏောၚ်ဂှ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။

“ပရေၚ်တွဵုရးဗၟာ ဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်တံ၊ ရးသက်ကိုၚ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ဖေဝ်ဒရာယူနေတ်တံ လ္တူနူတံဏံဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်အကြာဏံ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ရးသက်ကိုၚ်၊ လညာတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ညးဍုၚ်ကွာန်သက်ကိုၚ်တံ။ တုဲပၠန် ပ္ဍဲအခိၚ်ကာလအကြာဏံ ပိုယ်တံ ဇြဟတ်ပၠန်ဂတးဗလးတိ သၟဝ်တိ ဇြဟတ်ခိုဟ်တုဲ အရာမဆောံလေၚ်ဒးဂိတံဂှ်လေဝ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ဏောၚ်။ ဆ္ဂး လ္တူပရေၚ်ကောံကလောံပိုယ်အောန်ဏံဂှ် နူကဵုသက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ်ဏံ ညံၚ်ကံၚ်ဇြဳကဵုကသပ်ရး ဟွံသေၚ်မ္ဂး ဂကောံဗော်သွးမွဲမွဲ ဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဟီုဂှ် လ္တူနူကဵုဖေဝ်ဒရာယူနေတ်တံ၊ တွဵုရးဗၟာတံဂှ် ညံၚ်ဒေသသက်ကိုၚ် သက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ်ပိုယ်တံဏံ ဒှ်သဘဴဒစးဒုၚ်ရေၚ်တၠုၚ်လဝ်ရောၚ်ဂှ် မိက်ဂွံဟီုရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

ပ္ဍဲရးသက်ကိုၚ်ဏံ ရံၚ်အာကဵုဝၚ်မ္ဂး ပရေၚ်ရပ်လွဟ်တဝ်စၞေဟ် ဟွံကေၚ်မံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်မွဲလှ်ေဂှ်ဝွံ ဟိုတ်နူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ နူကဵုစပၠန်ဂတးကၠုၚ် နကဵုသေနာတ်တူမဳ ကုပွပကီုပရာပ်ပျဲပျာံ နဲကဲနာနာ ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ် ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် လုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက် နကဵုလွဟ်လက်နက်ကဆံၚ်သၠုၚ်တံ ဂံၚ်ၚ်သ္ကာသ္ကာအိုတ်ရ။

ပ္ဍဲအကာဲအရာဏံဂှ် ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ မ္ၚးနူစံၚ်ယတ်ပလီုပလာ် သ္ၚိဌာန်ဒြပ်ရတ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် သီုကဵုဂစိုတ်ဂယိုၚ်ဒၟံၚ် နဂအုံဗွဝ်၊ ပၞာန်ထ္ပက်တရဴကျာတံဂှ်လေဝ် ကၠောန်သ္ပဒၟံၚ် သ္ကာတ်တ်မြဟ်ဟ်အိုတ်ရ။

အတိုၚ်တၚ်နၚ် ဂကောံသုတေသနဉာဏ်လေန်တေတ်ဂှ်မ္ဂး အပ္ဍဲကာလသီအဝဵုပွိုၚ်ၜါသၞာံဏံ ပ္ဍဲရးသက်ကိုၚ်ဂှ် ပရေၚ်ဗ္တိုက်တရဴကျာ (၂၉၅) ဝါနွံလဝ်တုဲ လၟိဟ်ဏံဝွံ နကဵုဗ္ၜတ်အလုံဍုၚ်မ္ဂး ဒှ်ဒုတိယဂၠိုၚ်အိုတ်ရ။

မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ဂကောံဒပ်စဵုဒၞါဒေသရပ်လွဟ် အပ္ဍဲရးသက်ကိုၚ်တံဂှ် နွံဒၟံၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်တုဲ အကြာဂကောံဇြဟတ်တံဏံဂမၠိုၚ်ဂှ် အရာမအထေၚ်ဗၠေတ်တံ၊ ရပ်ဒက်စောတ်စောဲတံသၟးဟွံက ကိစ္စကံက်အခေါန်ၚါၚ် ကေုာံ ပြသၞာစပ်ကဵုစၟတ်သမ္တီတိဍာ်တံဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်ရ။

ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဥူတာန်သဵုနာၚ်ဂှ် သက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ်ဝွံ ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတး မၞုံအပ္ဍဲရးသက်ကိုၚ်တံသီုဖအိုတ် တိုန်မွဲကဆံၚ်တုဲ ညံၚ်ဂွံဒက်ပ္တန် ပရေၚ်ကောံကလောံတံမာန်ဂှ် ဒှ်လဂါံဇိုၚ်ကၠာအိုတ်ရောၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

“တိုန်မွဲကဆံၚ်တုဲ ယဝ်ရကၠောန်ကၠုၚ် အရာမကောံကလောံတံ ပရေၚ်ဒက်ပ္တန်တံဂှ်မ္ဂး နူကဵုရးသက်ကိုၚ်ဂှ် ဒပ်မဟာမွဲ ကောန်ဂကူဗၟာဗွဲမဂၠိုၚ်ပါလုပ်ဂှ်ကီု တမ်ဒပ်လ္ၚဵုတံ မံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဏောၚ်ဂှ် စၟဳစလဝ်ရ။ ဣဏံဂှ် ဒှ်ကိစ္စဂကောံကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဖေက်အိုတ်ရဏောၚ်။ အေ ဂှ်တှ်ေ သက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ်ဝွံ သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်သာ်ဏံမာန်ဂှ် ဒှ်လဂါံဇိုၚ်ကိုပ်ကၠာအိုတ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နူကဵုလဂါံဇိုၚ်ဏံဂှ် ဆက်အာဂတတုဲ Change of Common တံ၊ ပရေၚ်ကောံကလောံ တမ်ဒပ်တံ၊ ဂကောံဒပ်တံ၊ ပရေၚ်ဂွံရပ်လွဟ်လက်နက်တံ ယဝ်ရသာခိုဟ်ကၠုၚ်ဟီုမ္ဂး ရးသက်ကိုၚ်ဝွံ နူကဵုဒဒှ်ဒးအေၚ်ဒုၚ်ဒၟံၚ် ဇၟာပ်ပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကၠောန်ဂှ် ဂကောံဇြဟတ်ဇၞော်မွဲ မညဳသာသၟဟ်န် မကလေၚ်ဗ္တိုက်ခၠေဝ်ပၠန်မာန်ဂှ် ခြာဟွံလအ် မံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ် စၟဳညာတ်လဝ်ရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

ကၠာဟွံဂွံကၠောန်ဗဒှ် သက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ်ကဵု ကၠောန်တုဲဂှ် ဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံကီု သီုကဵုဂကောံမဟာမိတ်ပၠန်ဂတးတံ ဟွံအောန်နူကဵု (၃၀) ဂကောံ ပ္ဍဲအရာပလံၚ်ဗစိုပ်လိက်သဝဏ်ဂှ် ရးသက်ကိုၚ်ဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးစုတ်လဝ် ဝေါဟာမစၟတ်လဝ် လွေဟ်ဖေဝ်ဒရာယူနေတ်တံရ။

ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေၚ် KNU မဒှ်ပေါဲဗ္တိုက်ရပ်လွဟ် ကုဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဂၠိုၚ်အိုတ်ဂှ် “နကဵုရးသက်ကိုၚ် ညံၚ်ဂွံပါလုပ်ဒက်ပ္တန် နဒဒှ်ဖေဝ်ဒရာယူနေတ်မွဲမာန် KNU စၟဳစလဝ်ရောၚ်” ပ္ဍဲကဵုလိက်သဝဏ် ပလံၚ်ဗစိုပ်လဝ်ဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။

သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲကဵုလိက်သဝဏ် ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးညးဍုၚ်ကွာန်ဗၟာ (BPLA) မမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲပၠန်ဂတးက္ညၚ်ဏံဂှ်လေဝ် “နကဵုဖေဝ်ဒရာယူနေတ်တံဂှ် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရာ ကဆံၚ်တုပ်သၟဟ်မွဲမာန် ကဵုဂွံဒှ်လဂါံဇိုၚ်ခိုဟ်မွဲ” သာ်ဝွံ ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ်ရ။

ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂးသက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ် ကိုဝ်လောန်တူဂှ် ပြဟ်ဟ်ဏံ ဂကောံပၠန်ဂတး မချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ် အပ္ဍဲဒေသတံသီုဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံပံၚ်ကောံ နကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန်မာန်ဂှ် နွံပၟိက် ဒးထိၚ်ဒက်အာ နူကဵုသၟဝ်သ္ကိုပ်သ္ကပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်ဂှ် ဟီုရ။

“ပိုယ်တံဂှ်တှ်ေ သွက်ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးအိုဿီု ဂွံပံၚ်ကောံတၟံကၠံပေၚ်ၚ်မာန်ဂှ် ဟွံလောဲသွာပုဟ်လေဝ်။ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ညံၚ်ပၠန်ဂတးဂွံအံၚ်ဇၞးမာန်ဟီုမ္ဂး နွံပၟိက် ဒးပံၚ်ကောံ နကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ နကဵုပရေၚ်ပၞာန်တံဏောၚ်။ လက္ကရဴအိုတ်ဒးဟီုမ္ဂး ပ္ဍဲအခိၚ်အာ လ္ပာ်ပရေၚ်ပၞာန်ဂှ်လေဝ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ထိၚ်ကောပ်အာနူတမ်တေံတုဲမှ ဗ္တိုက်ပၞာန်ဂှ် နွံပၟိက်ရောၚ် ညာတ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵုဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံ အာကဵုပရေၚ်ပၞာန်ကဵုဒှ်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကဵုဒှ် သီုညးဖအိုတ်ဂှ် ပရေၚ်ကောံကလောံ သွက်ဂွံပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ်ဂှ်ဝွံ သွက်ပိုယ်တံဂှ် ဒှ်တၚ်နွံပၟိက်သ္ဇိုၚ် အဓိကရောၚ် မိက်ဂွံဟီုရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

နူကဵုသက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ်ဂှ် ရန်တၟံလဝ် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်ဂကောံကံၚ်ဇြဳကဵုကသပ်ရး မပံၚ်ဖျပ်ပ္ညဳပ္ညပ် အကြာဂကောံအပ္ဍဲဒေသဂမၠိုၚ်၊ သွက်သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် ဂွံအိုတ်အးအာဂှ်ကီု၊ သွက်သ္ဂောံဂွံအခေါၚ်စၞောန်ပျးအပိုၚ်၊ အခေါၚ်အုပ်ဓုပ်အပိုၚ်တံဂှ်ရောၚ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် သက်ကိုၚ်ဝှဝ်ရာမ် အလန်ဒုတိယမာန်ဂှ် တၚ်နၚ်ဗွဲလစှ်ေ မသဳကၠဳလဝ်လၟုဟ်ဂှ် ပလံၚ်ဗစိုပ်ကဵုအာ ဂကောံဂမၠိုၚ်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂမၠိုၚ် နူကဵုဒေသနာနာ မတိုန်စိုပ်လဝ်တံဂှ်တုဲ ဂကောံဇြဟတ် ဟွံဂွံပါလုပ်ဏီတံဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံပါလုပ်ကၠုၚ်ဂှ် ဂ္စါန်အာရောၚ် ဂွံတီကေတ် နူကဵုဂကောံကၠောန်ဗဒှ်ဝှဝ်ရာမ်ဂှ်ရ။

ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)