ဟိုတ်နူကံၚ်ဇြဳပၞာန် သုၚ်စောဲပၞာန်ကျာတုဲ ဗတိုက်ဂြာတ်ထောံဖျေံလဝ် ဗုမ်ပ္ဍဲဗဒိုပ်ပါဲဘဲပၞာန်မုမ်လိုၚ်ခေတ် မၞုံဗ္ဒာဲဍုၚ်လိုၚ်ဇြာ၊ တွဵုရးကချေၚ်ဂှ်တုဲ ကောန်အရာပ်ဟွံအောန်နူ (၃၀) တၠ ပါလုပ်သီုကောန်ၚာ် ဒးချိုတ်လဝ်တုဲ ဒးလဝ်ဘဲဝပ် (၅၇) တၠရဂှ် အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူ (NUG) လလောၚ်တြးလဝ် ပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ဗာ စၟတ်တ္ၚဲ (၁၀)ဂှ်ရ။
ပရေၚ်ဗတိုက်ပန်ဏံ ဒှ်ပရေၚ်ဗတိုက်ပန် ပ္တဝ်လဝ်ကဵုဗဒိုပ်ပါဲဘဲပၞာန် ဒၞာဲကောန်အရာပ်ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်မံၚ်တန်တဴဒၟံၚ် မဒှ်ဒၞာဲဌာန်ပ္တဝ်ပၞာန်ဟွံသေၚ်ဂှ် သီုရန်တၟံနွံနွံတုဲ ဒှ်ဂဗုတ်ရာဇဝတ်က္လိလောန်ဒၟံၚ် လ္တူကောန်ဂကူမၞိဟ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် က္လိလောန်ဒၟံၚ် ထေၚ်ၚ်ကၠးကၠးရဂှ် လလောၚ်တြးလဝ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲလ္တူပရေၚ်ဗဒိုပ်ပါဲဘဲပၞာန်မုမ်လိုၚ်ခေတ် ဒးဒုၚ်ဗတိုက်လဝ်ဂှ် နကဵု NUG မုသွက်ဂွံဆက်ကၠောန်ရေၚ်တၠုၚ်အာနွံရော၊ သွက်ဂကောံသ္ၚိကၟိန်အိန်ထံၚ် ညးဒးဒုၚ်ချိုတ်လဝ်တအ် ဂွံက္လိဂွံပရေၚ်ဗဗွဲဓဝ် ကဵုပရေၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ပ္ကီုပရာပ်ဂှ် ဗီုပြၚ်လဵု သွက်ဂွံရပ်စပ်အာ နွံရော။ စပ်ကဵုအကာဲအရာဂမၠိုၚ်ဏံတုဲ ဆက်စၠောံသၟာန်လဝ်ကဵု ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂးရုၚ်သမ္မတ အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူ (NUG) ဥူကျဝ်ဇြဝ်ရ။
သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) – ကၠာအိုတ်ဏံ ဗဒိုပ်ပါဲဘဲပၞာန် မုမ်လိုၚ်ခေတ်ဂှ် ဗီုပြၚ်လဵု ဒးဒုၚ်ဗတိုက်လဝ်ရော။ နကဵု NUG တၚ်ဂၞၚ်ဗီုလဵု က္လိဂွံလဝ်တုဲယျရော။
ဥူကျဝ်ဇြဝ် – ဗဒိုပ်ပါဲဘဲပၞာန် မၞုံပ္ဍဲလိုၚ်ဇြာဂှ် အခိၚ်ဗ္တံ အကြာၜိုတ် (၁၁) နာဍဳဗ္တံဂှ် ဒပ်ပၞာန်ပ္ကီုပရာပ် ပန်လဝ်ကဵုလွဟ်ဇၞော်ရ။ တုဲတှ်ေ ဂြာတ်ထောံဖျေံလဝ်ဗုမ် နူကဵုက္ၜၚ်ကျာရ။ မၞိဟ်ဇၞော်ညးတာလျိုၚ် NUG တအ် ပံၚ်တောဲကဵု ဂကောံမဟာမိတ် ပ္ဍဲဗလးမုက်တိတအ်တုဲ ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်နွံရ။ အတိုၚ်ပရိုၚ်ပိုဲဂွံလဝ် ပ္ဍဲဗလးမုက်တိတှ်ေ ပန်ပှော်ဗတိုက်လဝ်ဂှ် သုၚ်စောဲဏာလဝ်လွဟ်လက်နက် ဇြဟတ်သ္ကာတ်တ်ဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်ရ။ ဗွဲတၟေၚ်တှ်ေ မဂြာတ်ထောံဖျေံဗုမ်ကဵုက္ၜၚ်ကျာဂှ်တှ်ေ ဗုမ်သ္ကာတ်ဒၟံၚ်ဏောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။ လယိုဟ်ကတိုၚ်ဗုမ်စှ်ေလဝ်ဂှ်တှ်ေ ဇြိုဟ်ၜိုတ် ၄၀ ပေ၊ ၅၀ ပေ ဒှ်ဏောၚ်။ ဗွိုက်ဍေံ ၜိုတ် ၁၀၀ နွံဏောၚ်။ သ္ၚိသၟာဒဒိုက် ဗဒိုပ်ပါဲဘဲပၞာန် မၞုံမွဲဗွိုၚ် ၂၀၀ ပေ၊ ၃၀၀ ပေဂှ် ဒဵုကဵုဒှ်အာဒကုတ်ဒကုတ် လီုလာ်အာဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ လၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲလ္တူဗလးတိဂှ် ညးတာလျိုၚ်ပရေၚ်ဂီုကၠီုတအ် စၟဳစၟတ်ဒၟံၚ်ရ။ ဗတိုက်လဝ်ကဵုလွဟ်လက်နက်ဂကူလဵု၊ ထောံဖျေံလဝ် ဗုမ်ဂကူလဵုရောဟီုဂှ် ဆက်စၟဳစၟတ်ဒၟံၚ်ရ။ အတိုၚ်တၚ်ဂၞၚ် သ္ပလဝ်ဒ္တန် ပ္ဍဲဗလးမုက်တိတှ်ေ သၟာဒဒိုက်ပါဲဘဲပၞာန် ၃၀ ဒးဆောံလေၚ်လဝ်ရ။ အရာစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ် ကောန်ၚာ် (၁၃) တၠ ပါလုပ်ဒၟံၚ်ရ။ သၟာဒဒိုက်ကောန်အရာပ်ဒးလဝ်ဘဲဝပ် (၅၇) တၠ နွံဒၟံၚ် ပိုဲဂွံတီလဝ်ရ။
သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) – စပ်ကဵုကမၠောန်ပြဝကံၚ်ဇြဳပၞာန် က္လိလောန်ဒၟံၚ်ဂဗုတ်ရာဇဝတ်ပၞာန်ကဵု ဒုဟ်ရာဇဝတ် က္လိလောန်ဒၟံၚ် လ္တူကောန်ဂကူမၞိဟ်ဂှ် ဗီုပြၚ်လဵု သွက်ဂွံရပ်စပ် သောၚ်ကလးအာနွံရော။
ဥူကျဝ်ဇြဝ် – သက်သဳသာဓက ကံၚ်ဇြဳပၞာန် က္လိလောန်လဝ် ပွပ္ကီုပရာပ် လ္တူညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ဂှ် နွံဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုဂိတုတုဲကၠုၚ်ဏံဂှ်ရ သၟိၚ်မဟာဇၞော်ကံၚ်ဇြဳအခေါၚ်အရာမၞိဟ်ကုလသမဂ္ဂဂှ် ကမၠောန်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာက္လိလောန် ကၠောန်ဒၟံၚ်တအ်ဂှ် ဟိုတ်နူက္တဵုဗဒှ်ဒၟံၚ် ဂဗုတ်ရာဇဝတ်ပၞာန် War Crimes၊ ဂဗုတ်ရာဇဝတ် က္လိလောန်ဒၟံၚ် လ္တူကောန်ဂကူမၞိဟ်ဂှ်ရ နူကဵုကံၚ်ဇြဳပရေၚ်ဂီုကၠီုဂှ် သွက်ဂွံစၟဳစၟတ် ပ္ဍဲကဵုရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ကၟိန်ဍုၚ်နာနာ ထေက်ကဵုဒးသၠောဲပြံၚ်ထေက်ရောၚ်ဟီုတုဲ ဗတိုက်ဖ္အောဝ်ဟီုလဝ်ဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်ရ။ ဗတိုက်လဝ် ဗဒိုပ်ပါဲဘဲပၞာန် မၞုံဗ္ဒာဲလိုၚ်ဇြာ ထပ်ကလိလောန်ဒၟံၚ် ဂဗုတ်ရာဇဝတ်ပၞာန်/ ဒၞာဲဏံဂှ် ညိဓဝ်လေဝ် ဟွံဆက်စပ်ကဵုပၞာန်ပုဟ်။ ပေါဲဗတိုက်လေဝ် ဟၟဲလးလးပုဟ်။ တုဲပၠန်ဂကောံရပ်လွဟ်တအ်လေဝ် ဟၟဲပုဟ်။
ဗတိုက်ဒၟံၚ်သၟာဒဒိုက် ဒးပါဲဓလေတ်ဒၟံၚ်ဘဲပၞာန် ဒၟာနူဍေံတအ်ဂှ် က္လိလောန်ဒၟံၚ်ဂဗုတ်ရာဇဝတ် ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရ။ နူကဵုကၟိန်ဍုၚ်မွဲမွဲ သွက်ဂွံကေတ်အရေဝ် ကဵုဒုဟ်ဒဏ်ဂှ်လေဝ် ပံၚ်တောဲတုဲ ပကောံပကေဝ်ဒၟံၚ်သက်သဳသာဓက ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်နွံရ။ ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ကၟိန်ဍုၚ်နာနာဂှ်တှ်ေ နူကဵုကံၚ်ဇြဳပရေၚ်ဂီုကၠီုကုလသမဂ္ဂဂှ် ဒးသၠောဲပြံၚ်ကဵုဏောၚ်။ နူကဵုကၟိန်ဍုၚ်မွဲမွဲ သွက်ဂွံကေတ်အာအရေဝ်ဂှ်လေဝ် ပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ် နွံ။ သွက်ဂွံကေတ်အာအရေဝ် နူကဵုကံၚ်ဇြဳဂီုကၠီုကုလသမဂ္ဂလေဝ် ပိုဲဟီုလဝ်နွံဒၟံၚ်။
သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) – သွက်ဂကောံသ္ၚိကၟိန်အိန်ထံၚ် ညးဒးဒုၚ်ချိုတ်လဝ် ပ္ဍဲဗဒိုပ်ပါဲပၞာန်မုမ်လိုၚ်ခေတ်တအ် ဂွံက္လိဂွံပရေၚ်ဗဗွဲဓဝ်ဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲကဵုအာဏောၚ် လ္ပာ် NUG လလောၚ်တြးလဝ်ဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်ရ။ သွက်ဂွံက္လိဂွံပရေၚ်ဗဗွဲဓဝ် မုကၠောန်ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ရော။
ဥူကျဝ်ဇြဝ် – ပရေၚ်ဗဗွဲဓဝ်ဟီုဂှ် ပ္ဍဲပရေၚ်စဳရေၚ်သၞောဝ်ဓဝ် ပ္ဍဲဍုၚ် အတိုၚ်သၞောဝ်ပ္ဍဲဍုၚ် ကၠောန်ဒၟံၚ်နွံရ။ ဆၜိုတ်ဖံက်ပ္ကဝ်သၞောဝ်ဥပဒေ ပ္ဍဲဍုၚ်သၟးဟေၚ်ဟွံသေၚ် ဖံက်ပ္ကဝ်ဒၟံၚ် သီုသၞောဝ်ဥပဒေကၟိန်ဍုၚ်နာနာရ။ ဒးအာအတိုၚ်ဂၠံၚ်တရဴ သၞောဝ်ဥပဒေၜါဂၠံၚ်ရ။ လၟုဟ်ဂှ် ပကောံပကေဝ်ဒၟံၚ် သက်သဳသာဓကတအ်နွံရ။ သက်သဳသာဓကခိုၚ်ၚ်တအ် နွံဒၟံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုကဏ္ဍစဳရေၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ် အခိၚ်ကၠောန်ဂွံတှ်ေ မၞိဟ်ကလိလောန်လဝ် ဒုဟ်ရာဇဝတ်တအ်ဂှ် ဒးဒုၚ်ကေတ်အရေဝ် အတိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ ပ္ဍဲပရေၚ်စဳရေၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ကၟိန်ဍုၚ်ဏောၚ်။
ပ္ဍဲကဵုကဏ္ဍစဳရေၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ကၟိန်ဍုၚ်နာနာဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံကေတ်အရေဝ်ကဵုဒုဟ်ဂှ် ပံၚ်တောဲကဵု ဂကောံကၟိန်ဍုၚ်နာနာတအ်၊ ကၟိန်ဍုၚ်မိတ်ပွံၚ်တအ်တုဲ ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ။ ပရေၚ်စဳရေၚ်သၞောဝ်ဓဝ် ကၟိန်ဍုၚ်နာနာဂှ် အခိၚ်လအ်စလေပ်ရ။ ကဆံၚ်ကမၠောန်ညးတအ် ဒးကၠောန် နွံဗွဲမဂၠိုၚ်။ ဆ္ဂးသၞောဝ်ဥပဒေဂှ် ဆလအ်လေဝ် ဟွံဆုတ်ကလေၚ်အာပုဟ်။ ညးက္လိလောန်လဝ် ဂဗုတ်ရာဇဝတ်တအ်ဂှ် သွက်ဂွံတိတ်ဗၠးနူ ပရေၚ်ကေတ်အရေဝ်ကဵုဒုဟ် ဟွံလောဲပုဟ်ဂှ် မိက်ဂွံဟီုရ။
နူကဵုရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ကၟိန်ဍုၚ်နာနာဂှ် သွက်ဂွံကေတ်အရေဝ်ကဵုဒုဟ်ဒဏ် ပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ဟီုဂှ် မိက်ဂွံလဴထ္ၜးကဵုရ။ သွက်ဂကောံသ္ၚိကၟိန်သှ်ေဒၟံၚ်တအ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံက္လိဂွံပရေၚ်ဗဗွဲဓဝ် ပ္ဍဲကာလအကြာဏံလေဝ် သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်စိုပ်ဒၟံၚ်ဒဒိုက် ဒးအိုတ်လဝ်လမျီုတအ်ဂှ် နူကဵုအလဵုအသဳညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူပိုဲ ၜိုတ်သ္ပမာန် ရီုဗၚ်ထ္ၜလဘာ်ဒၟံၚ်ရ။ ကိစ္စဏံဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲဗလးမုက်တိဂှ် ပံၚ်တောဲကဵုမဟာမိတ်တအ်တုဲ ရီုဗၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဒၟံၚ်ရဟီုဂှ် မိက်ဂွံဟီုလဴကဵုရ။
သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) – အမာတ်ကလုတ်ဥူကျဝ်မိုဝ်ထောန်လေဝ် ပ္ဍဲလ္တူဗဒိုပ်ပါဲပၞာန်မုမ်လိုၚ်ခေတ်ဒးဒုၚ်ဗတိုက်လဝ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜး ဟီုသ္ဂးလဝ် ပ္ဍဲပေါဲကောံဓရီုကုလဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်ရ။ ပရေၚ်ဗဒိုပ်ပါဲပၞာန်ဒးဒုၚ်ဗတိုက်လဝ်ဂှ် ညံၚ်စိုတ်ကၟိန်ဍုၚ်နာနာ ဂွံလုပ်ကဵု သွက်ဂွံကေတ်အရေဝ်ဂှ် ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵု ဂွံစၟဳပတှ်ေစဂွံမာန်ရော။
ဥူကျဝ်ဇြဝ် – အမာတ်ကလုတ်ဂှ် အာတ်မိက်ဟီုသ္ဂးလဝ် ပ္ဍဲကုလသမဂ္ဂ ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ရ။ ပရေၚ်ဒဒှ်ဏံလေဝ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ။ ကၠာဟွံစိုပ်အခိၚ်ဏံဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲကဵုဘာလကျာ် မၞုံကွာန်ဂျိုဝ်တောၚ် ဍုၚ်ဝေါန်တိုဝ် ရးသေတ်ဂါၚ်ဂှ် ဘာဗ္တောန်လိက် ကောန်ၚာ်တအ်ဂှ်လေဝ် ဒၟာနူပန်ဖျေံလဝ် နူကဵုခရာဇသ္ၚောဲတုဲ ဗတိုက်လဝ်ဂှ် ကောန်ၚာ် (၂၁) တၠကဵု အ္စာၝောံမွဲတၠ ဒးလဝ်ဘဲဝပ်ရ။ ပရောဒဒှ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ကလိလောန်လဝ် ဂဗုတ်ရာဇဝတ်ပၞာန်ရ။ အမာတ်ကလုတ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ကဵု ကုလသမဂ္ဂရ။ ဒးကေတ်အရေဝ်ဂှ်တှ်ေ ကံၚ်ဇြဳပရေၚ်ဂီုကၠီုကုလသမဂ္ဂ ဒးကေတ်ကဵုအရေဝ်ရ။ ညံၚ်ကံၚ်ဇြဂီုကၠီုကုလသမဂ္ဂ ဂွံကေတ်ကဵုအရေဝ်ဂှ် ဟီုဂးဗတိုက်ဖ္အောဝ်လဝ် နွံဒၟံၚ်ရ။ ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ်ရ။ နူကဵုကၟိန်ဍုၚ်မွဲမွဲ သွက်ဂွံစောဲဂဗုတ်မာန်ဂှ်လေဝ် နွံရ။ ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ်ရ။ ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ် နကဵုနဲကဲစုၚ်နွံရ။