ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ ဂှ် ဗ္ၜတ်တဴတက်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ဟိုတ်နူနွံဒၟံၚ် ၂ တၟံကၠံဓဝ်ဂှ်ရ ယဝ်ပ္တဝ်ရံၚ် အာကဵုကၟိန်ဍုၚ် ပ္ဍဲဒေသအာဇြဳယာန်တၞဟ်မ္ဂး စိုပ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် အကာဲအရာသဝ် အိုတ်မာန်ရောၚ်ဂှ် ဂကောံပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ကေုာံပရေၚ်ဗောဗြေဝ်တဴတက် (OECD) ချိၚ်ခယျ ကေတ်လဝ်ရ။ အတိုၚ်တၚ် OECD လလောၚ်တြးလဝ်မ္ဂး ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၁ ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုဂှ် GDP ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ထ္ၜးလဝ်လက္ချဏ်နုက်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၂ ဂှ် ၜိုန်ရတဴတက်တိုန်ကၠုၚ် ၂ တၟံကၠံကီုလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ ဏံမ္ဂး စၟဳပတှ်ေလဝ် သွက်ဂွံတိုန်ကၠုၚ် ၂ တၟံကၠံတုဲ သၞာံ ၂၀၂၄ ဂှ်မ္ဂး ပသှ်ေစွံလဝ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲမွဲကာလဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုပွိုၚ် ၂ သၞာံပြၚ်ဂှ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵု ဟုတ်ယုတ်စှ်ေကၠုၚ်ရော။ စပ်ကဵုအကာဲအရာ ဟိုတ်တၞံပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဂွံစှ်ေကၠုၚ်အဓိက၊ အကာဲအရာ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာလၟုဟ်ဏံတုဲ ဆက်စၠောံသၟာန်သွဟ်လဝ်ကဵု တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠရ။
-ကၠာအိုတ်ဏံ ပ္ဍဲမွဲကာလဒပ်ပၞာန်သီအဝဵု ပွိုၚ် (၂) သၞာံဏံဂှ် စပ်ကဵုအကာဲအရာပရေၚ် ပိုန်ဒြပ်ကၟိန်ဍုၚ် ဗၟာတုဲ ပါ်ပါဲသ္ၚဳဂၠိပ်ကဵုညိ။
ကၟိန်ဍုၚ်ညးတၞဟ် အခိၚ်ဂိုဝ်ဝေတ်တုဲဂှ် အကာဲအရာကလေၚ်ခိုဟ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ယျ။ ပ္ဍဲပိုဲဂှ်တှ်ေ ဒးရုန်ဂစာန် ဒၟံၚ်ဖိုဟ်။ အခိၚ်ညးတၞဟ်တဴတက်တိုန်ဒၟံၚ် ၜိုတ် (၆၀)တၟံကၠံဂှ် ပ္ဍဲဇကု ဂွံတဴတက်ကၠုၚ် ၂ တၟံကၠံ၊ ၃ တၟံကၠံဂှ် ဒးရုန်ဂစာန်ဒၟံၚ်ဟွံသာရ။ ဣဏံဂှ် ဟီုဒၟံၚ် သီုအလုံမွဲဍုၚ်ရ GDP ဂှ်။ ဆ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲကဆံၚ်သၟဝ်တအ်ဂှ် သာတုဲခက်ခုဲကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ။ သွက်ပရေၚ်မံၚ်စံၚ်စသုၚ်သ္ဇိုၚ်တအ် ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာဝါတ်ဂါတ်ခက်ခုဲဒၟံၚ် ဗွဲမလောန်ယျ။
-ပ္ဍဲကဵုကာလသီအဝဵုဏံ ကဏ္ဍလဵု ဟုတ်ယုတ်စှ်ေကၠုၚ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ရော။ လ္တူဏံ သ္ၚဳဂၠိပ် ပါ်ပါဲထ္ၜးကဵုညိ။
အဓိကဂှ် ကဏ္ဍပုဂ္ဂလိကရ။ ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာကလေၚ်ခိုဟ်တိုန်ကၠုၚ် ဟွံမာန်လးလးရ။ ပရေၚ်ဓလိုက် တံရိုဟ်ဍုၚ်သ္အာၚ်ကီု၊ ကမၠောန်အဇြာဇၞော်ကီု အကာဲအရာဟွံက္လေၚ်ခိုဟ်တိုန်ကၠုၚ်ပုဟ် ဒှ်ဒၟံၚ်ရ။ ပ္ဍဲသၞာံဏံ တီကၠုၚ်ဒၟံၚ်ညိညရ တိုက်သြန်တအ်ဂှ်။ တိုက်သြန်တံဂှ်တှ်ေ အကာဲအရာသာတုဲခိုဟ် ကၠုၚ်ညိညရ။ တုဲပၠန် ကဏ္ဍပုဂ္ဂလိရ။ ပရေၚ်ဓလိုက်တံရိုဟ်အလဵုအသဳဂှ် ဆက်အာဒၟံၚ်ရ။ ဍေံဂှ် ဂွံနူအကံက်အခေါန်ပ္ဍဲဍုၚ်ကီု၊ ကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကၟိန်ဍုၚ်ကီုဂှ် ထပ်နွံပၟိက်ကဵုသြန်လေဝ် ထပ်တက်ပ္တိတ်သြန်ရ။ ပရေၚ်ဓလိုက်တံရိုဟ်ကဏ္ဍပုဂ္ဂလိကကီု၊ ကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကီု၊ ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာကြေပ်ဂြတ်ဒၟံၚ်ဗွဲမလောန်ရ။
-ဟိုတ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂွံစှ်ေကၠုၚ်အဓိကဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်လဵု ဒှ်မာန်ရော။
၇၀ သၞာံနွံဒၟံၚ်ယျ ပရေၚ်ဟွံညိၚ်ဝတ်ဂှ်။ တုဲပၠန် ပဝ်လဇြဳကဵု ပရေၚ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ရ။ ပဝ်လဇြဳဂှ် ရုန်တိတ်နူ သၞောတ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဇြောယှေဝ်လေတ်ဟွံမာန်။ ပဝ်လဇြဳဏံဂှ် မၞိဟ်ပြံၚ်ပဝ်လဇြဳဏံဟွံမာန်၊ ပလေဝ်ဟွံမာန်ဂှ် ပြံၚ်သၠာဲဒၟံၚ်တုဲ။ ဟိုတ်နူပဝ်လဇြဳဗၠေတ်ဗၠေတ်ဏံ LEADERSHIP ရ။ ကဏ္ဍပရေၚ် က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ဂှ် ယဝ်အတ္တဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ဏောၚ်တှ်ေ ပ္ဍဲလ္တူပဝ်လဇြဳဂှ် ယဝ်စွံဟွံမာန်တှ်ေ ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ဟွံတဴတက်ပုဟ်။ ပ္ဍဲဍုၚ်ဏံ ယဝ်ရ PDF နွံဒၟံၚ်။ ပေါဲဗတိုက်ရပ်လွဟ်ဒှ်ဒၟံၚ်ဏောၚ်တှ်ေ ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ဟွံလောဲပုဟ်။ စန္ဒက်ကေတ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲ ကၠောန်သ္ပကဵု ညံၚ်ဂွံညဳသၟဟ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် မာန်တှ်ေ စိုပ်ကၠုၚ် သၟဝ်ပရေၚ်စန္ဒက်ဇကုမာန်ဏောၚ်။ ဆဂး ဗီုဂှ်ရ တုဲမွဲပၠန်ဂှ် ပဝ်လဇြဳဗၠေတ်တ်ဂှ် နူကဵုခေတ်ဇြောယှေဝ်လေတ်တေံ ဘာသာဍေံကဵုဍေံ ညံၚ်ဂွံညိၚ်ဝတ် ၜိုန်ရထိၚ်ဒဝ်မာန်ကီုလေဝ် သွာၚ်ပဝ်လဇြဳဂှ် ပြံၚ်ဟွံမာန်၊ ပလေဝ်ဟွံမာန် ဂိုၚ်ရပ်လဝ်အရာဏံမွဲဗီုဓဝ် တုဲပၠန် LEADERSHIP အဆက်အဆက်တအ်ဂှ် ညံၚ်ကဵု ဒှ်ညံၚ်ညံၚ်။ ဒတုဲဖိုလ်အတ္တ စိုပ်ကၠုၚ်ဂတဂၠိုၚ်တုဲ သာတုဲသ္ၚောဲ ခြာတိတ် နူညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ရ။ ဒၟာနူတၚ်ဏံတုဲ ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် လဇုဲလဇစိုပ်ဒၟံၚ်လကြဴယျ။
-ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ဒးဆက်ဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဆုတ်စှ်ေဒၟံၚ်ဂှ် မုဆက်ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရော။
သွက်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ဒးပြံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏောၚ်။ ပရေၚ်ဟွံပေၚ်စိုတ် ကလိုက်ကၟဵု ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဒၟံၚ်။ ပရေၚ်ကၠတ်ဂၠံက်ပၠံၚ်ၜးတအ် သာတုဲ ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်မာန်ဒၟံၚ်။ လၟုဟ်ဂှ် အောန်မံၚ်လေဝ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဒၞာဲလဵုလေဝ် ပရေၚ်ဂီုကၠီုဟၟဲပုဟ်။ ပ္တဝ်အာဒၟံၚ်က္ဍိုပ်ကဵု မၞိဟ်သ္ဇိုၚ်ကဆံၚ်သၟဝ်တအ်မာန်ဒၟံၚ်။ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ဒှ်သ္ဇိုၚ်ဍေံရေ။ သွက်ဂွံကၠောန်ကဵု ညံၚ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂွံပြေပြံၚ်ဂှ် တာလျိုၚ်နွံဒၟံၚ်ရ။
-သွက်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် က္ဍိုပ်ဂွံယာတိုန်ကၠုၚ် မုဒးကလေၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ပြံၚ်သၠာဲထေက်ရော။
အဓိကဂှ် ညံၚ်ပရေၚ်ညိၚ်ဝတ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဂွံနွံ ကၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် နူလဵုလေဝ် ပရေၚ်ဘပဠနွံဟွံဂွံပုဟ်။ ပရေၚ်ဘပဠဟီုဂှ် သီုၜါလ္ပာ်ရ။ ယဝ်ရပရေၚ်ဘပဠသီုၜါလ္ပာ်ဟၟဲရပုဟ်တှ်ေ မ္ၚးတေံ ၜိုန်ရ Sanction နွံဒၟံၚ်လေဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဇကုဏံ ဗ္ဂေတ်အာဂွံဒၟံၚ်ရ။ ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဏံ ဒးကၠောန် ညံၚ်ဂွံညိၚ်ဝတ်ဏောၚ်။
-အလန်လကြဴအိုတ်ဏံ အကာဲအရာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ပ္တဝ်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်နာနာတှ်ေ ၜိုတ်ကဆံၚ်လဵု စှ်ေအာဒၟံၚ်ယျရော။
ကၠာတေံတှ်ေ ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဟီုတှ်ေ နွံဒၟံၚ်လ္တူအိုတ်ရလေဝ် ပ္ဍဲဒေသဏံ။ နူကဵုဂှ် သေံ၊ မလေဝ်ယှာတအ် တတ်ၜက်အာရ။ လၟုဟ်တှ်ေ ဗဳယာတ်နာမ်ဂှ် သာတုဲ ဗက်ဟွံဂတာပ်ရ။ ဂြိပ်ဒၟံၚ်မွဲတန် LEVEL ကဵု ၜိုတ်သေံဠဴ၊ ကမ္ဘောဒဳယာရ နွံဒၟံၚ်။