ပၠန်ဂတးက္ညၚ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် ဟိုတ်နူပရေၚ်သီအဝဵုကၟိန်ဍုၚ် ဂကောံပၞာန်သီအဝဵု နကဵုတၚ်ထ္ၜးဟိုတ်စရၚ်မာဲယောၚ်ယာမှာရာဂှ် လၟုဟ်ဏံ ဂါမ်လုပ်စိုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲပွိုၚ် (၃)သၞာံရ။ ပ္ဍဲမွဲကာလဏံ ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတအ် ပါဲနူပေါဲဗတိုက်ပရေၚ်ပၞာန်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ပ္ဍဲပေါဲဗတိုက်ကလုတ်တမာန်လေဝ် ကဵုဒၟံၚ်ဇြဟတ်ဓရိုဟ် ကုဂကောံပၞာန် နနဲကဲစုၚ်မာန်ကၠုၚ်တုဲ က္လိဂွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်စေဝ်လ္တူ ပ္ဍဲကဵုမုက်ပၞာန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဗက်ဂှ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သာကၠောန်ကၠုၚ် ပရေၚ်ဍဵုဍိုက်ပ္ကီုပရာပ်ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ အကာဲအရာ ပၟတ်ပၞာန်ပ္ဍဲဍုၚ် သာဂဵုသၠာန်ကၠုၚ်ကီု၊ နကဵုဂကောံပၞာန် သွက်သ္ဂောံက္လိဂွံပၞောန်တိတ်ဂှ် အရာလဵု ထပ်ကၠောန်ကၠုၚ်မာန်ရော။ အကာဲအရာပ္တိတ်သုၚ်စောဲကၠုၚ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ညးဍုၚ်ကွာန် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳကီု သီုကဵုပၠန်ဂတးက္ညၚ် ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵု စိုပ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်တရဴယျရောဂှ် စပ်ကဵုအကာဲအရာဂမၠိုၚ်ဏံတုဲ ဆက်စၠောံသၟာန်လဝ်ကဵု ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗၟာ ဒံက်တာလှကျဝ်ဇြဝ်ရ။
၁။ ကၠာအိုတ်ဏံ လ္တူပၟတ်ပၞာန်ပ္ဍဲဍုၚ် သာတုဲဂဵုသၠာန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရော။ လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ရော လဂါံဇိုၚ်ဗီုလဵု ပလေဝ်ပလေတ်ကၠုၚ်မာန်ရော။
ပရေၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဒှ်ဒၟံၚ်ကြာန်န်ဒမာန်ဒမာန်ဂှ်လေဝ်၊ အဲရံၚ်ကေတ်တှ်ေ ပ္ဍဲကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် မဟာဗျူဟာဍာ်ဇမၠိၚ် ဗီုပြၚ်နွံဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဒၞာဲတေံ ဒုန်ကဵုကသုတေံ၊ ဒၞာဲဏံ ဒုန်ကဵုကသုဏံရ။ တုပ်ကၠောန်ဒၟံၚ် ဗီုပြၚ်ဏံရ။ ဂုဏ်နူဂှ်ရ ဌာနဝန်ဇၞော်မွဲ ဟွံပြေပြံၚ်ပုဟ်ဟီုတုဲ ပြံၚ်ထောံဝန်ဇၞော်။ ဍာံဍာံတေံ စတုဲ ညးဒးကေတ်တာလျိုၚ်အဓိကကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် မေန်အံၚ်လှာၚ်ရလေဝ်။ မေန်အံၚ်လှာၚ် နူစသီကေတ်အဝဵုဂှ်လေဝ် ဂုဏ်နူမိက်ဂွံသ္ပသမ္မတတုဲ သီကေတ်လဝ်အဝဵုရလေဝ်။ လ္တူတၚ်ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ဏံ အရာဍေံတအ်ကၠောန်ဒၟံၚ်ဖအိုတ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ခြောဟ်ဟ်ကြာန်န်တွဵုရ။ ညံၚ်သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဂွံခိုၚ်ကၠုၚ် ကၠောန်ဒၟံၚ်ကဵုနဲကဲစုၚ်။ လက်ထက်ဗိုလ်နေဝေန် မဆလတအ် ဂၠံၚ်တရဴဴမျာန်မာဇြောယှေဝ်လေတ်ဟီုဂှ် ဓလီုဒမၠုလဝ်တုဲ ညံၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ဂွံညိၚ် ကၠောန်မာန်လဝ်ရ။ လက်ထက်ဗိုလ်တာန်ယှိုဲလေဝ် ကဵုဓဝ်ၜိုဟ်လလံကဵု ဂကောံဇြဟတ်ရပ်လွဟ်တအ်တုဲ ဖျေံဘိၚ် ဖျေံမု၊ အတိုၚ်မိက်ဂွံကၠောန်ဖအိုတ်ဂှ် ကၠောန်တုဲ ဍေံတအ်ထိၚ်လဝ် အပိုၚ်ခြာကာလမွဲမာန်ရ။ လကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဏံဂှ်တှ်ေ မုလေဝ်သွက်ဂွံတံၚ်ဂြဲညးဍုၚ်ကွာန် လီဠာန်ညးဍုၚ်ကွာန်ဟၟဲရပုဟ်။ အဓိကဂှ် သွက်ဂွံဍဵုဍိုက်ပြိုက်ဂစိုတ်သၟးရ။ အတိုၚ်ပရေၚ်ပၞာန်လေဝ် ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ရ။ အတိုၚ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်လေဝ် သွာၚ်နာနာဂှ် ဇြဟတ်ဍိုန်လျစှ်ေကၠုၚ်တုဲ ကိစ္စပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် သ္ပထောံဒုဟ်တုဲ ကၠောန်ကၠုၚ် ပြံၚ်ဏာနၚ်လ္ပာ်တေံ လ္ပာ်ဏံရ။ မုလေဝ်ဂွံတၟေၚ်ကၠုၚ် ဟၟဲပုဟ်ထေၚ်ကေတ်ရ။ ဒှ်ပရေၚ်ကြာန်ဒမာန်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ရဏောၚ် အဲညာတ်ကေတ်ရ။ လအ်တိုန်ခ္ဍၚ် ကြာန်ဒမာန်တိုန်ခ္ဍၚ်၊ ဟွံမာန်ခ္ဍၚ်ရဏောၚ် အဲညာတ်ကေတ်ရ။
၂။ ဂကောံပၞာန်ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၄ ကၠုၚ်စိုပ်ဂတဏံ ကံက်ကေတ်စရၚ်သ္ဂာဗ္တံဏောၚ်။ ကံက်စရၚ်သ္ဂာဗ္တံတုဲတှ်ေ ကၠောန်ကဵုပေါဲရုဲမာဲဏောၚ်ဂှ် ဟီုလဝ်နွံရ။ လ္တူဏံဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရော။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ပၞောန်တိတ်ဍေံတအ် နဲလဵုကၠောန်ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲရ ပေါဲရုဲမာဲဂှ် အတိုၚ်သၞောဝ် ဗီုပေါဲရုဲမာဲကၠောန်လဝ်ကၠာတေံရ ရုဲစှ်ပ္တိုန်တုဲ ညံၚ်ဂွံဒှ်အလဵုအသဳညးအရာပ်ဂှ် ဂၠံၚ်နွံဒၟံၚ်။ ဣဏံဂှ်ပၞော်တိတ်ဍေံတအ်ရ။ သွက်အရာဂှ် နနဲကဲစုၚ် ဍေံတအ်ကံက်စရၚ်သ္ဂာဗ္တံဏောၚ်။ နူတနေံတေံ ဆဵုလဝ်ရ။ ဗ္တောန်ကဵုဒၟံၚ် သွက်ဂွံကဵုမာဲနကဵုစက်ဂှ် တအ်ဏံဂှ်ကၠောန်ဒၟံၚ်လတူကျာရ။ ဗီုလဵုကၠောန်ကၠောန်ရ အဲရံၚ်ကေတ်တှ်ေ ညံၚ်ဂွံစိုပ်ပၞော်တိတ်ဍေံတအ် ညံၚ်ဂွံစိုပ်ပေါဲရုဲမာဲမာန်ဂှ် ဟွံခယျပုဟ်။ ဣဏံဂှ် ကၠောန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံပၠအ်အခိၚ်ရဏောၚ် ညာတ်ကေတ်ရ။
၃။ နကဵုဂကောံပၞာန် သွက်ဍေံတအ်သ္ဂောံဂွံပၞော်တိတ်ဂှ် အရာလဵုသွက်ဂွံထပ်ကၠောန်ကၠုၚ် နွံရော။ လ္တူဏံသ္ၚဳဂၠိပ်ထ္ၜးကဵုညိ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် အခေါၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်တၟေၚ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ အခေါၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်တၟေၚ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်တအ်ဂှ် ဍေံတအ်ဟွံမာန်ရပုဟ်။ ဣဏံဂှ် ပါ်ပရအ်ကဵုပၟိက်ဆန္ဒညးဍုုၚ်ကွာန် သီုအလုံမွဲဍုၚ်တုဲ ဒးကၠောန်ဏောၚ်ဂှ် စိုတ်ဍေံတအ်ဂှ် ပလေဝ်မှ ဂွံပၞော်တိတ်ဏောၚ်။ ဗီုဂှ်ဟွံသေၚ်တှ်ေ ပိုဲဂစိုတ်ထ္ၜးကဵုဏောၚ်။ လီထ္ၜးကဵုဏောၚ်။ လုကဴစိုတ်ဓာတ်ဏံလုပ်ဒၟံၚ်ဏီတှ်ေ အခေါၚ်အရာပိုဲဂွံလဝ်တအ်ဂှ် ဗလးထောံဟွံမာန်ပုဟ်။ ညံၚ်ဟွံဂွံဒးဗလးပ္တိတ် အရာတအ်ဏံဂှ် ၜိုတ်ပိုဲသ္ပမာန်ကၠောန်သ္ပဏောၚ် နကဵုစိုတ်ဓာတ်ဗီုဏံ ဗီုမိက်ဂွံဂစိုတ်မၞိဟ်ဂှ် ဂစိုတ်၊ ဗီုမိက်ဂွံဖျေံထံၚ်ဂှ် ဖျေံ၊ ဗီုမိက်ဂွံဂြာတ်ထောံဖျေံဗုမ်ဂှ် ဂြာတ်ထောံဖျေံ ဗက်ဂၠာဲကၠောန်သ္ပဒၟံၚ်ဖအိုတ်တှ်ေ ပၞော်တိတ်သွက်ဍေံတအ် ဟွံဆဵုပုဟ်။ ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်လေဝ် အလန်ဏံဂှ် ပိုတ်သ္ကုတ်ဒၟံၚ်ကွေံကွေံယျဏောၚ်။ ဒက်ကၠုၚ်ဒပ်ပံၚ်ကောံ သၞောတ်စှ်ေစှ်ေတုဲ ယဝ်ရဗတိုက်မာန်တှ်ေ သာတုဲဂွံပြဟ်ဏောၚ်။ ယဝ်ရဗတိုက်ဗီုဏံဟွံမာန်တှ်ေ သာတုဲလအ်ဂွံဏောၚ်။ ရံၚ်ကေတ်တှ်ေအလန်ဏံ ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ယှအ်ကဵုဟွံသေၚ်ရပုဟ်။ ဆက်အာဏောၚ်။ လ္ပာ်ဒပ်ပၞာန်လေဝ် ဂၠံၚ်ဍာန်သွက်ဂွံခရိုဟ်လီုစှ်ေဂှ် သာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဏောၚ် ညာတ်ကေတ်ရ။
၄။ ပ္ဍဲကောံဓရီုအာဇြဳယာန်ဂှ် သွက်ဒၞာဲဥက္ကဋ္ဌစိုပ်အလန်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ပြံၚ်စၠောံကဵုလဝ်ဖိလေတ်ပိုၚ်ဂှ် ဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရော။ ဗလးဏံဂှ် သွက်ဂကောံပၞာန်ဒှ်ကၠုၚ် ပရေၚ်ဇီုကပိုက်သွာၚ်ကလုတ်မာန်ဟာ။
လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် အာတ်မိက်လဝ်ဂှ် ဟီုလဝ်ရ။ ဍေံတအ်ဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၆ ဂှ်ကၠောန်ဏောၚ်ဂှ် ဟွံဒှ်ပုဟ်ဟီုလဝ်ရ။ ဒၟာနူဂှ်ရ ဍေံတအ်ဟွံကၠောန်ရပုဟ်ဟီုတုဲ ဍေံတအ်အာတ်မိက်လဝ်ရဂှ် ဟီုလဝ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုအေန်တာဗျူမွဲဂှ်တှ်ေ မၞိဟ်နူကဵုအာဇြယာန် ဟီုသှ်ကဵုလဝ်ဂှ် ဂွံဗှ်လဝ်ရ။ အာဇြဳယာန်ဂှ် အလဵုအသဳဟေၚ် ပံၚ်ကၠောန်ဏောၚ် ဟီုလဝ်ကီုလေဝ် ပိုဲဂှ် သ္ပအဓိကကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဟေၚ်ဒြပ်ဏောၚ်ဂးရ။ ယဝ်ရဒးဟီုပရေၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဏောၚ်တှ်ေ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် စွံလဝ်စိုတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂးရ။ ပရေၚ်ကူသာန်ဗၞိက်ဂှ်တှ်ေ သွက်ဂွံကူသာန်ဗၞိက် နွံဂှ်တှ်ေ ဆက်ကၠောန်အာဏောၚ်ဟီုရ။ ဂၠံၚ်ဇၞော်ပရေၚ်ထံက်ပၚ်အာယှဂှ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာပါမှ ဒှ်မာန်ဂှ်ရ ကဵုကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် နဒဒှ်မိတ်ကူသာန်ဗၞိက်လေဝ် ဆက်ဆောံဏောၚ်။ ဗီုပြၚ်ဏံ ဆက်ကၠောန်အာဒၟံၚ်ဏောၚ်ဂှ် ဟီုလဝ်ရ။ အာဇြဳယာန်ဂှ်တှ်ေ ဟွံဘိက်အလဵုအသဳရဏောၚ် နွံ။ သှ်ေနူဂှ်တှ်ေ ဆက်ကၠောန်ဒၟံၚ်ဏောၚ် ဟီုရ။ အာဇြဳယာန်ဂှ်လေဝ် ဟီုလဝ်ရလေဝ် ကဵု NUG လေဝ်ဆက်ဆောံဏောၚ်ဟီုတှ်ေ ညးတအ်ရေၚ်တၠုၚ်အာ သွာၚ်စုၚ်ဏောၚ် ထေၚ်ခယျကေတ်ရ။
၅။ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ပ္ဍဲပေါဲဗတိုက်ကေၚ်ကာကလုတ် ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵု ဒးဂိဒၟံၚ်ယျရော။ သ္ၚဳဂၠိပ်ထ္ၜးကဵုညိ။
အတိုၚ်ပရေၚ်ကလုတ်တမာန်လေဝ် ဍေံတအ်ဇြဟတ်အောန်စှ်ေမံၚ်ကွေံကွေံဏောၚ် ဂွံညာတ်ကေတ်ရ။ အာဇြဳယာန်ဂှ် ဍေံတအ်တိုန်ပေါဲဍေံတအ် ဟွံဂွံရပုဟ်လေဝ်။ နူ ၂၀၂၁ မေန်အံၚ်လှာၚ်အာတိုန်လဝ် မွဲအလန်ဏီတုဲ လကြဴနူဂှ် ဟွံကော်ရပုဟ်။ အဲရံၚ်ကေတ်တှ်ေ ဒပ်ပၞာန်ဂှ်လေဝ် တအ်ဏံဂှ် ဟွံမိက်သ္ပဂရုပုဟ်။ အရာတအ်ဏံဂှ် ဗီုပြၚ်ဍေံကဵုဍေံ ဟီုထ္ပက်လုပ်ဂြိုပ် ဟီုထ္ပက်လုပ်ဒဵုရ။ ဒဵုဂလိုၚ်ဂှ်လေဝ် ဍေံတအ်ဟွံသ္ပဂရုပုဟ်။ ဗီုလဵုဂွံဍဵုပ္ဍဲဍုၚ်ဂွံရ ဍေံတအ်သ္ပဒၟံၚ်ဂရု။ အာဇြဳယာန်ဂှ်လေဝ် ဟွံသ္ပဂရုပုဟ်။ အာဇြဳယာန်ဂှ် ပရေၚ်ဆက်ဆောံအလဵုအသဳကဵု အလဵုအသဳဂှ် မွဲသွာၚ်။ ဍေံတအ်ဂှ်အတိုၚ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ဟွံကၠဟ်ထောံကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာပုဟ်။ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ဆက်တုဲတှ်ေ ဆက်စပ်ကဵုတွဳဗွိုၚ်တုဲတှ်ေ ပါလုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲအဆက်စၠောံဇၞော်မွဲဏောၚ်။ အာဇြဳယာန်ဂှ် ယဝ်ရဟွံက္လၚ်အရေဝ်ဍေံတအ်ဟီုပုဟ်တှ်ေ ပ္တိတ်ထောံကၟိန်ဍုုၚ်ဗၟာဟာ။ အဲတှ်ေဟွံထေၚ်ပုဟ်။ သွက်ဂွံပ္တိတ်ထောံကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ပရေၚ်ကူသာန်ဗၞိက်တအ် မုတအ်နွံဒၟံၚ်ရ။ ပရေၚ်ဆက်ဆောံညးဍုၚ်ကွာန်မွဲကဵုမွဲဂှ် ဒှ်ပရေၚ်ဆက်ဆောံ NGO တအ်ရ။ ဟီုတှ်ေ ဒှ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ဆက်ဆောံသွာၚ်ဇဳဂှ်ရ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကၠောန်ဗက် ဟွံကၠောန်ဗက်ဂှ်စွံလဝ်ကၠာ။ အာဇြဳယာန်ဂှ်လေဝ် ဒဒိုက်ဍေံကဵုဍေံ သီုအလုံ ၁၀ ကၟိန်ဍုၚ်ဂွံတုပ်စိုတ်ဂှ် ဒးပ္ညဳဒၟံၚ်ဏောၚ်ထေၚ်ကေတ်ရ။ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်လေဝ် ဟွံမိက်သ္ပစဂရုကဵု အာဇြဳယာန်ကွေံကွေံပုဟ်။
၆။ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဒးဟုတ်ယုတ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲသွာၚ်နာနာ ဗီုပြၚ်လဵု ပ္တိတ်သုၚ်စောဲကၠုၚ် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် မာန်ရော။ လ္တူဏံ သ္ၚဳဂၠိပ်ထ္ၜးကဵုညိ။
ပြဟ်ဟ် လၟုဟ်ဏံဂှ်တှ်ေ ဍေံတအ်ပ္တိတ်သုၚ်စောဲဏောၚ် ဟွံခယျပုဟ်။ မုဒှ်ရောတှ်ေ ဍေံတအ်ဂှ် စပ်ကဵုဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳတုဲ အတိုၚ်ပရေၚ်ပူဂဵုဓဝ်အဃာတဇၞော်မံၚ် ညာတ်ကေတ်ရ။ ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳဂှ် ပြဟ်ဟ်ဏံတှ်ေ ကလေၚ်ပ္တိတ်သုၚ်စောဲဏောၚ် ဟွံထေၚ်ကေတ်ပုဟ်။ နူအခိၚ်ကၠာတေံ ကလေၚ်ပ္တိတ်သုၚ်စောဲကၠုၚ်ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳဂှ် ဟွံဂွံချပ်လဝ်ပရေၚ်ပ္ညဳပ္ည်သဳကၠဳပုဟ်။ ဒပ်ပၞာန်ဂှ် နကဵုဍေံတအ် စန္ဒက်တှ်ေဂွံဏောၚ် အလဵုဍေံတအ်တၟော်လဝ် ဒှ်ဂွံရ။ အခိၚ်လၟုဟ်ဏံ ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳလေဝ် ပိုတ်သ္ကုတ်ဒၟံၚ်ယျ။ သွက်ဂွံ ပရေၚ်ပ္ညဳပ္ည်သဳကၠဳဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ရပုဟ်ဂှ် ပိုတ်သ္ကုတ်ဒၟံၚ်ယျ။ လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞန်လေဝ် ဟိုတ်နူပိုတ်ဒၟံၚ်ကဵု ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳဂှ်ရ ဂွံပ္တိတ်သုၚ်စောဲဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳဂှ်တှ်ေ အဲဟွံထေၚ်ပုဟ်။ ဆ္ဂးမုပရိုၚ်ဗီုလဵုပ္တိတ်ဒၟံၚ်ရောတှ်ေ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်စုတ်ဒၟံၚ်ဂျေန်ရ။ ကဵုဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳဂှ် သဳကၠဳဏောၚ် မုဏောၚ်တအ်ဂှ် ဘာသာဍေံတအ် ဍေံတအ်စုတ်ဒၟံၚ်ဂျေန်ရ။ သီုၜါလ္ပာ်ပိုတ်သ္ကုတ်ဒၟံၚ်ယျ။ ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳလေဝ် ပိုတ်သ္ကုတ်အာယျ။ ကံၚ်ဇြဳပၞန်လေဝ် ပိုတ်သ္ကုတ်အာတုဲယျ။ ကလေၚ်ပ္တိတ်သုၚ်စောဲပၠန်ဏောၚ် ဟွံခယျပုဟ်။
၇။ ပရေၚ်ဒစဵုဒစးပၠန်ဂတးညးဍုၚ်ကွာန် ပၠန်ဂတးက္ညၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵုစိုပ်ဒၟံၚ်တရဴယျရောဂှ် ညာတ်ကေတ်လဝ်ရော။
ပၠန်ဂတးက္ညၚ်ဂှ် နူကဵု ၁၉၆၂ ဂိတုဂျူလိုၚ်တေံရ စကၠုၚ်လဝ်။ ပၠန်ဂတးက္ညၚ်ဏံဂှ် ပေါဲဗတိုက်တၠအဝဵုပၞာန်အဆက်က်ကဵု ပေါဲဗတိုက်ညးဍုၚ်ကွာန်ပိုဲ မွဲအဆက်ဓဝ်ရ။ မွဲအဆက်ဂှ်ရ။ အဆက်ဏံဂှ် ပၠန်ဂတးက္ညၚ်ဏံ တၚ်ဂွံဇြဟတ် ဟွံကေၚ်ဂွံလဝ်အခိၚ်ကၠာတေံ နွံဂှ် ဍာံဒၟံၚ်ရ။ သွက်ဂွံအာဒဵုကဵုပေါဲအံၚ်ဇၞးဟီုဂှ်တှ်ေ ဒးအံၚ်ဇၞးပြဟ်ဟ်မ ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ဂွံတိတ်ဗၠးနူဒဒိုက်ဏောၚ်။ ညးဟၟဲပၟိက်ကဵုသၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်တအ် သီုဖအိုတ်ပံၚ်ကောံညဳသၟဟ်တုဲ ပ္ဍဲသၟဝ်အသံပၟိၚ်မွဲဓဝ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဆက်ကၠောန်ရေၚ်တၠုၚ်အာဂှ် နွံ ပၟိက်ဒၟံၚ်ရ။ တၚ်ဟွံပေၚ်စိုတ်၊ ပဋိပက္ခနွံဒၟံၚ်အကြာပိုဲတအ်ဂှ် ၜိုတ်သ္ပမာန် ညံၚ်ဂွံပြေပြံၚ် သောၚ်ကလးအာတုဲ ဒပ်ပံၚ်ကောံပိုဲဂှ် ညံၚ်ဂွံသၠဲတြးကၠုၚ် ပိုဲတအ်ဒးဆက်တိုန်အာဂတတေံဏောၚ်။ ညဳညးသ္ကအ်ခ္ဍၚ် ပၠန်ဂတးဂွံပေါဲအံၚ်ဇၞးပြဟ်ခ္ဍၚ်ဏောၚ် ပိုဲထေၚ်ကေတ်ရ။ ပဋိပက္ခအကြာပိုဲ ဂၠိုၚ်ခ္ဍၚ်တှ်ေ ပၠန်ဂတးဏံ လအ်ဂွံခ္ဍၚ်ရဏောၚ်လေဝ်။ ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်သာတုဲ တၞီဗၠိုက်ခ္ဍၚ်ဏောၚ်။ အဲမိက်ဂွံဆၜိုတ်ဏံရ။
၈။ အလန်လကြဴအိုတ်ဏံ မုမိက်ဂွံထပ်ဟီုဗပေၚ် နွံဏီရော။
အဲမိက်ဂွံဟီုဂှ် ကိစ္စစပ်ကဵုဒပ်ပံၚ်ကောံရ။ ထံက်ရံၚ်ကဵုမုက်ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်တုဲ ပဋိပက္ခ၊ တၚ်ဟွံပေၚ်စိုတ် နွံဒၟံၚ်အကြာသၟာပၠန်ဂတးတအ်ဂှ် ၜိုတ်သ္ပမာန် ညံၚ်ဂွံအောန်ယအ်စှ်ေ ညံၚ်ဂွံပြေပြံၚ်အာ ကၠောန်တုဲ လ္တူနူဏံ သွက်ဂွံညဳသၟဟ်တုဲ ညံၚ်ဂွံဆက်ဇက်ဂၠောဲတိုန်အာညးသ္ကအ်ညဳညဳဂှ် အဲမိက်ဂွံဟီုဏာရ။