ဒးပရေပရံၚ်ကဵုလဝ် ကောန်ပၞာန်ကြုက်၊ အိန္ဒိယ နူပယျဵုဒၞက်ၜါကၟိန်ဍုၚ်တံဂှ်ရောၚ် အိန္ဒိယဟီု

နျူဒေလဳ၊ သေပ်တေမ်ဗာ (၁၀)

ဒပ်အိန္ဒိယ ကေုာံ ဒပ်ကြုက်တံ ဆုတ်ကလေၚ်အာလဝ် နူကဵုပယျဵုဒၞက် ဂိုဝ်ဂရာ−ဍာ်ဗလာဲဂမ္တဴ မၞုံဒိုဟ်ပလိုတ်ဟိမဝန်ဂှ်တုဲ ကြဴနူပရေၚ်ဆက်ဆောံ ကလုတ်တမာန်ၜါဍုၚ် ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ကၠုၚ်လဝ်တုဲဂှ် ပေါဲဗ္တိုက်လလအ်ပွိုၚ်ၜါသၞာံ က္တဵုဒှ်လဝ်ရဂှ် အလဵုအသဳအန္ဒိယ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂါတ် (၈) တေံရ။

ကၠာဂွိုအ်စိုပ်ကောံဓရီု မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲသတ္တာဟကၠုၚ်စိုပ်ဏံ ပ္ဍဲဍုၚ်ဥဿဗာတ်ကေဿတာန် သမ္မတကြုက် ယှဳကျေန်ဖျေန်ကဵု သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်အိန္ဒိယ နရာန်ဒရာမဝ်ဒဳတံ မတိုန်စိုပ်အာဂှ် တၚ်လလောၚ်တြးဏံ မံက်တိတ်ကၠုၚ်လဝ်ရ။

အစဳဇန်ပရေၚ်ဆုတ်ကလေၚ်ဂှ် ပ္ညဳပ္ညပ် ကၠောန်ၜိုတ်ဒၟံၚ်တုဲ ရန်တၟံလဝ် သ္ဂောံထိၚ်ဒက် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ပယျဵုဒၞက်တံရောၚ် အိန္ဒိယ ဟီုလဝ်ရ။

သီုၜါဍုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲပၞောန်ထိၚ်ဒက်မဍာံပြ မတီလဝ် LAC ဂှ် ကောန်ပၞာန်ဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီတံ ရေၚ်ပၞောန်ဒၟံၚ်ဏီကီုလေဝ် “ပွမဒွံလုက်ဆေၚ်မုက်တံဂှ် တုဲဒှ်အာယျ” သာ်ဝွံ ပရိုၚ်တမ်ရိုဟ် နူပရေၚ်စဵုဒၞါအိန္ဒိယမွဲ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

“ဒပ်တံ ဆၜိုတ်ကလေၚ်ဆုတ်အာဓဝ်ရ၊ ပလှ်ဖျေံလဝ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ဣဝွံ ဒှ်လဂါံဇိုၚ်ပထမအိုတ် ဇရေၚ် LAC မၜိုဟ်သြိုဟ်ညိၚ်ဝတ်တံရ” ဂှ် ပရိုၚ်တမ်ရိုဟ်ဂှ် ဟီုဂးလဝ်ရ။

အိန္ဒိယ ကေုာံ ကြုက်တံဝွံ ပါ်ပရအ်မံၚ်စံၚ်ဒၟံၚ် ဒၞါဲပၞောန်ပယျဵုဒၞက်ဟွံမွဲ မၞုံ (၃၈၀၀) ကဳလောမဳတာဂှ်တုဲ ဂကောံဒပ်ညးတံဝွံ သွက်ဂွံဝေၚ်ပါဲ နူကဵုပွမရပ်စပ် လွဟ်လက်နက် အပ္ဍဲတိဍာ်ပယျဵုဒၞက်တံဂှ် ဒ္ဂေတ်ဗက်ကၠုၚ် စေဝ်ပၞောန် မဒးဒ္ဂေတ်ဗက်လဝ် နူအခိၚ်ကာလဗွဲမလအ်လတံရ။

ပ္ဍဲကဵုတိဍာ်ဒေသ ဂါဝါမ် နူလာဒခ်ဂှ် ဒပ်အိန္ဒိယ ကဵု ကြုက်တံဝွံ စနူဂိတုဂျောန် သၞာံ ၂၀၂၀ တေံတုဲ ဂအုပ်သ္ကိုပ်က္ဍိုက်ပ်ပၞာန် ကဆံၚ်လ္တူသီုၜါဍုၚ်တံ ဆဵုဂဗလဝ် (၁၆) ဝါတုဲဣရ၊ ပ္ဍဲပေါဲဗ္တိုက်ၜါလ္ပာ်ဂှ် ကောန်ပၞာန်အိန္ဒိယ ကဵု ကောန်ပၞာန်ကြုက် ဟွံအောန်နူကဵု (၄) တၠ ချိုတ်အာလဝ်တုဲ အကြာကၟိန်ဍုၚ်ဇြဟတ်ဇၞော် အာယှတံဂှ် သ္ကဵုသၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ် ပွကြံၚ်မ္ၚိုဟ်တံ တီတီဒှ်ဒှ်ရ။

လက္ကရဴဏံ အိန္ဒိယ ကေုာံ ကြုက်တံဝွံ သွက်ဂွံတြးထောံဒပ်တံတုဲ မွဲဒမြိပ်တိဍာ် မပြိုၚ်ဗျာၚ်ဒၟံၚ် မၞုံပ္ဍဲလာဒခ် (Ladakh) ဂှ် ပဆုဲပြံၚ်လဝ် ကောန်ဒပ်ဗၞတ် (၅၀၀၀၀) ရ၊ ပ္ဍဲကဵုကောန်ပၞာန်ဂမၠိုၚ် လ္ၚဵုတံဂှ်ဝွံ ဒးဖျေံလဝ်ဒပ် ပ္ဍဲကဵုဒၞါဲ ဒှ်အန္တရာယ်ကဵုလမျီုမာန် ဒၞါဲအံက်ဇြဳဂျေန် အောန်တံကဵု ဒၞါဲၜိုဟ်ဂံက်ဒၟံၚ် သမၠုၚ်ဟတ် မသၠုၚ်နူ (၄၅၇၂) မဳတာတံရ။

ဒပ်ကြုက်တံဝွံ သရိုဟ်ပလီုထောံ စမြိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဒါဇြိန်တုဲ သွက်ဂွံပါဲပ္တိတ်ထောံ ဗ္ဒိုပ်နူဇိုၚ်ကွိက် ပါန်ဂံၚ်သဵု (Pangong Tso) မၞုံပ္ဍဲလာဒခ်တံဂှ်တုဲ နူစဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ သၞာံ ၂၀၂၁ တေံဂှ် ဆုဲပြံၚ်လဝ် ယာန်ကွဳစက်တံရ၊ ပ္ဍဲကဵုဗ္ဒိုပ်ဂမၠိုၚ် လ္ၚဵုတံဂှ် သွက်ဂွံဆုတ်ကလေၚ် ကုကောန်ပၞာန်ညးတံ မဖျေံလဝ်ဒပ်စုက်က်တံဂှ် ၜါကၟိန်ဍုၚ်ဂွံလဝ် တၚ်တုပ်စိုတ်ရေၚ်သ္ကအ်ရ။