ပ္ဍဲသၞာံဗ္တောန်ပညာ ၂၀၂၃ – ၂၀၂၄ ဂှ် ပ္ဍဲဘာအလဵုအသဳ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ထိၚ်ဒဝ် ပံက်လဝ်မာန်ကၠုၚ်ဂှ် ညးတိုန်စိုပ်ဘာ စဵုကဵု (၆) ပြကောဋိကိုတ်ပြၚ် နွံကၠုၚ်ကီုလေဝ် ကောန်ၚာ်တိုန်ဘာဟွံမာန်တအ်ဂှ် ဗ္ဒာဲကဵုပြကောဋိကိုတ် နွံရ။ ကောန်ၚာ်သၟတ် ဒးဒုၚ်ဆောံလေၚ်ဒၟံၚ် အခေါၚ်ကတ်ဗ္တောန်ပညာတအ်ဂှ် ပ္ဍဲရးသေတ်ဂါၚ်၊ ရးမဂွေ၊ ကေုာံ တွဵုရးကရေၚ်ဍာဲ ပဋိပက္ခပၞာန် သ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်အကြာကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတအ်ဂှ် ပါလုပ်ဒၟံၚ် လၟိဟ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲဒေသသေတ်ဂါၚ် ပေါဲဗတိုက် အကြာကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတအ် သ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် စပ်ကဵုအကာဲအရာ အခေါၚ်အရာကောန်ကွးဘာ တြုံဗြဴ ဂွံကတ်ဗ္တောန်ပညာကီု၊ အကာဲအရာဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵု တၚ်ခက်ခုဲကီု ဆက်စၠောံသၟာန်လဝ်ကဵု အာစာၝောံ CDM မွဲတၠရ။
-ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဏံ ပ္ဍဲရးဒေသဇၞော်သေတ်ဂါၚ်ဂှ် စပ်ကဵုအကာဲအရာကွးဘာတြုံဗြဴတအ် ကတ်ဗ္တောန်ပညာမာန်ဂှ် ဟီုထ္ၜးကဵုညိ။
ပ္ဍဲကဵုဘာပိုဲဂှ် ပရေၚ်ပညာကွးဘာသ္ဇိုၚ် ဇြဟတ်ခိုဟ်ဒၟံၚ်ရ။ ဇြဟတ်ခိုဟ်ဒၟံၚ်ဟီုဂှ် ဘာစကစပံက်ဟွံမာန်ပုဟ်။ ပ္ဍဲလ္ပာ်ဏံ မွဲဗွိုၚ်သေတ်ဂါၚ်ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲလ္တူဍုၚ်ဂှ် အထက ၁၊ ၂၊ ၃၊ နွံမံၚ်ဂှ် အထက ၁၊ ၂၊ ၃၊ ဂှ် ဍေံတအ်ပံက်ဟွံမာန်ပုဟ်။ လ္တူနူဟီုဂးဒၟံၚ် ထံက်ဂလာန်ကဵု ကာလအကြာ NUG ပရေၚ်ပညာပိုဲကီု အခေါၚ်ဗ္တောန်ပညာကောန်ၚာ်တအ်ကီု ညံၚ်ဟွံဂွံဆောံလေၚ်အာ ရန်လဝ်တုဲ ပိုဲတအ်ဓမံက်ဒၟံၚ်ရုပ်ရဴ တဲညဳကသုညဳရ။ ပ္ဍဲအရာဒးဓမံက်ရုပ်ရဴ နကဵုပရေၚ်ပ္ညုၚ်ထ္ၜးဂၠံၚ်တရဴ NUG ဒှ်ဂကောံက္ဍိုက်ဒၟံၚ်က္ဍိုပ် ပၠန်ဂတးဂှ် ပ္ဍဲသၞာံဏံတှ်ေ အာယုက်ကောန်ၚာ်တအ်ကဵု တန်ဂှ် ကိတ်ညဳအာယျ။ ဒၟာနူဂိုဝ်ဝေတ်လေဝ် ဒးလဇုဲလဝ်ဘာ မွဲသၞာံ။ အခိၚ်စသီအဝဵုလေဝ် အခိၚ်ပၠန်ဂတးပိုဲဒှ်ကၠုၚ်ကဵုဂိတုဂှ်။ စကၠောန် ပရေၚ်ပညာဟွံမာန်ပုဟ်။ ပရေၚ်ပညာကောန်ၚာ်တအ် ဒးလဇုဲလဇလဝ် ၜိုတ်ၜါသၞာံဂှ် ပ္ဍဲကဵုဗွိုၚ်ပိုဲဍစိုပ်ဂှ် ဒၟာနူအခေါၚ်ဗ္တောန်ပညာဍေံတအ် ဒးဆောံလေၚ်လဝ် ၜါသၞာံဂှ်ရ ဂွိၚ်ဖေက်သ္ၚောဲခြာတိတ်အာ နူပရေၚ်ပညာဘာတုဲ ဟိုတ်နူဓမံက်လဝ်ရုပ်ရဴတဲညဳကသုညဳဂှ်ရ သၞာံဏံတှ်ေ အာယုက်ကဵုတန် ကောန်ၚာ်တအ် ကိတ်ညဳကၠုၚ်ဂှ်ရ ကလေၚ်ပံက်ကၠုၚ်မာန်ရ ။ ကောန်ၚာ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် တိုန်စိုပ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဘာပရေၚ်ပညာ ကာလအကြာ NUG ရ။ ကောန်ၚာ်လ္ၚဵုဂှ် သီုကဵုပါဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲရပ်လွဟ်ဏီရ။
သွက်ကောန်ကွးဘာ CDM ဒဆောံလေၚ်လဝ် အခေါၚ်ဗ္တောန် ပညာတအ်ကဵု သၟာပၠန်ဂတးတအ်ဂှ် ပေါဲသဳကၠဳရုၚ်ကမၠောန် လၟေၚ်အစဳဇန် အခေါၚ်ဗ္တောန်ပညာအဓာန်ဂတဂှ် ပိုဲသဳကၠဳလဝ် ဗွဲမအံၚ်ဇၞးရ။ ဗီုပြၚ်လဵု ဂွံဓမံက်ကဵုရုပ်ရဴအခေါၚ်အရာတအ် ဗီုလဵုရောဂှ် တၚ်စဳမာန်နွံရ။ ဒေသပိုဲရးသေတ်ဂါၚ်၊ ရးမဂွေ ပ္ဍဲကဵုရးဗီုတအ်ဏံဂှ် အခေါၚ်ကွးဘာဗ္တောန်ကေတ်ဒၟံၚ်ပညာသ္ဇိုၚ် (၉၉) တၟံကၠံဂှ် ပြေၚ်ပြံၚ်ဒၟံၚ်ယျ။ ဘာစကစဟွံသေၚ်တုဲ ပရေၚ်ပညာကာလအကြာဂှ် ပ္ဍဲကဵုဘာဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုသ္ပဗဟဵု ညးဍုၚ်ကွာန် ဇြဟတ်ဇကုကဵုဇကုဂှ်ရ အာစာ၊ အာစာၝောံ CDM တအ် က္ဍိုက်က္ဍိုပ်တုဲ ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဒၟံၚ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲအာယုက်ဍေံတအ် တန်ဍေံတအ်ဒးစိုပ်ဂှ် ဍေံတအ် ဂွံစိုပ်ဒၟံၚ်ယျ။ ဂွံၜှ်ပလှ်စဒၟံၚ် သတ်ကၟဝ်ဇဝ်ပ္ကဴယျလေဝ်။
-ဒးဗ္တောန်ဒၟံၚ်ပညာ အကြာတၚ်ခက်ခုဲဟီုတှ်ေ လၟုဟ်ဏံ စဵုကဵုတန်လဵု ပံက်ဗ္တောန်မာန်ကၠုၚ်လဝ်ရော။
တန်မူလ၊ တန်ဒေါဝ် တန်သၠုၚ် လၟုဟ်တှ်ေ စိုပ်ဒၟံၚ် GRADE 12 ယျ။ အတိုၚ်သၞောတ်တၟိ ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်ဒၟံၚ် တန်ဍေံတအ်ဒးစိုပ်ဂှ် မွဲကဆံၚ်တုဲမွဲကဆံၚ် စဵုကဵုပြံၚ်ကၠောံတန် ပံက်ကၠုၚ်လဝ်တုဲ သၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ G-11 သၠုၚ်အိုတ်တုဲ ၁၀ တန် သၞောတ်တြေံနွံရ။ ၁၀ တန်သၞောတ်တြေံလေဝ် တန်လုပ်တက္ကသိုလ် NUG သီုအလုံမွဲဍုၚ်ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်ကဵုလဝ် ပေါဲသၟာန်သွဟ်လိက်တုဲယျ။ အရာဏံဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ပညာသ္ဇိုၚ်တုဲဒှ်ဒၟံၚ်ယျ။ တန်ကောန်ၚာ်တိုန်ကၠုၚ်သၞောဝ်တၟိ လကြဴအိုတ်ဂှ် ကောန်ၚာ်စိုပ်ကၠုၚ် G-12 လေဝ် ပိုဲစဗ္တောန်ကဵုဒၟံၚ်ယျ။ နူကဵု K-G စဵုကဵု G-12ရ။
-ပ္ဍဲအရာဗ္တောန်ကဵုကွးဘာတအ်ပညာဂှ် အခက်ခုဲဗီုလဵု ဒးလဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ရော။
တိဍာ်တအ်ဂှ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် နွံရ ယဝ်ဟွံထ္ပက်ကရောၚ်ပၞာန်တှ်ေ။ ယဝ်ရ ထ္ပက်ကၠုၚ်ကရောၚ်ပၞာန်တှ်ေ ဒးကၟာတ်ဘာတုဲ ဒပါဲဒၟံၚ်။ ပရေၚ်ဂီုကၠီုနွံဒၟံၚ်ဟီုဂှ် ဘာဗ္တောန်လိက်တအ်ဟီုဂှ်လေဝ် ဒြပ်ညးဂှ်လေဝ် ဟွံသေၚ်ပုဟ် ဒှ်ဒြပ်ညးဍုၚ်ကွာန် ဘာညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ရ။ အခိၚ်ပံက်ကၠုၚ် ဘာညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် မုကၠောန်ကၠုၚ်ရောဟီုတှ်ေ စကစဟွံတုပ်ကဵုဒဒှ်မၞိဟ်ဂှ် ဂြာတ်ထောံဖျေံဗုံ ပ္ဍဲဘာဗ္တောန်လိက် ကောန်ၚာ်ကတ်ဗ္တောန်ဒၟံၚ်ပညာ၊ ကောန်ၚာ်နွံဒၟံၚ် ဂြိပ်အာဂြိပ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် မုလေဝ်ဟွံကလေၚ်သ္ပကဵုဍေံတအ်ဂှ် နွံကၠုၚ်။ စံၚ်ပလီုကၠုၚ်နွံရ။ ဘာဗ္တောန်လိက်လ္ၚဵုဂှ် လီုလာ်အိုတ်ရ။ ယဝ်ရထ္ပက်ကၠုၚ်ကရောၚ်ပၞာန်တှ်ေ ဘာဗ္တောန်လိက်လေဝ်ဟွံသှ်ေ စံၚ်ပလီုဒၟံၚ်ဟီုတှ်ေ ပ္ဍဲကဵုကွာန်လ္ၚဵုဂှ် စမြိုၚ်တအ် လီုလာ်အိုတ်ရ။
ဒၞာဲသွက်ကောန်ၚာ်တအ်ဂွံဗ္တောန်ပညာ ဟၟဲရပုဟ်။ ပိုဲဂှ် စိုတ်ဓာတ်စှ်ေ ဇြဟတ်ဍိုန်စှ်ေ ဟၟဲတုဲ ဘာဂှ် ဒၞာဲနွံမှ ဒှ်မာန်ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ပ္ဍဲသၟဝ်တံဆုလေဝ် ဗ္တောန်လိက်မာန်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲဇြပ်လေဝ် ဗ္တောန်လိက်ဂွံဂှ်ရ။ ဖန်ဗဒှ်ဒၞာဲတုဲ ဗ္တောန်ကဵုဒၟံၚ်ရ။ အခက်ခုဲဒၞာဲဒၟံၚ်၊ အခက်ခုဲခုၚ်ဗ္တောန်လိက်နွံဂှ် နွံရ။ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် ပိုဲတအ်သောၚ်ကလးဂွံဒၟံၚ်။ ပ္ဍဲလ္ပာ်ရးပိုဲဂှ် စက်ပ္ဍဵုဗီုလိက်ဟၟဲဂှ်ရ ၚုဟ်ပ္ဍဵုဗီုလိက် က္ဍၚ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ကီု သွက်ဂွံဖ္ဍိုက်ကေတ်ဂှ် သီကေတ်ထောံပ္ဍဲဂၠံၚ် စၟဳစၟတ်ဒၟံၚ်ရ။ စံၚ်ပလီုထောံလိက်ဂှ်ရ။ သီကေတ်ထောံရ။ စပ်ကဵုပရေၚ်ပညာပိုဲတုဲ ခက်ခုဲအိုတ်ဂှ် သွက်ဂွံပ္ဍဵုဗီုလိက် ဒှ်ဒၟံၚ်ခက်ခုဲရ။
-အလန်လကြဴအိုတ်ဏံ မုမိက်ဂွံထပ်ဟီုဗပေၚ်နွံရော။
ဘာပိုဲလ္တူဍုၚ်တအ်ဂှ်ရ။ ပိုဲမိၚ်လဝ်ပရိုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲလ္တူဍုၚ်ကနဳဟီုတှ်ေ ဒေါံဟွံဂွံ ဒးအပ်ဘာ ဘာစကစတအ် ဟွံအပ်ဘာဒေါံဟွံဂွံဂးတုဲ ကဵုလဝ်ပၟိၚ်စကာကၠုၚ်ဂှ် ဂွံမိၚ်လဝ်ရ။ ဍေံတအ်ဂှ် ဓမ္မကဵုအဓမ္မပါ်ပါဲဟွံဒး NON CDM တအ် မုဗ္တောန်ကဵုမု ဂွံကဵုဒၟံၚ်ပၟိၚ်ဗီုဏံရော။ ဍေံတအ်ဟွံမိက်တိုန်ဘာတှ်ေ ဟွံတိုန်ရ။ ဍဵုဍိုက်ဗီုဏံတုဲ စကာဂွံဒၟံၚ်ရဟာ။ နကဵုမိမညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ဂှ်လေဝ် အကာဲအရာဗီုဏံဂှ် ဒးဒုၚ်ဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ရ။ အခိၚ်ဒးဆေၚ်မုက်ဂှ် မၞိဟ်ဟွံမိက်စွံ ပ္ဍဲဘာဍေံတအ် မၞိဟ်မိက်ဂွံစွံ ပ္ဍဲဘာ NUG တအ်ဂှ် ပံၚ်တောဲကဵုပိုဲတအ်တုဲ သွက်ဂွံဂၠာဲသွဟ်ပြသၞာဏံ ဆက်စၠောံညိ။ ဆက်ဗ္စပ်လဝ် မၞိဟ်စိုတ်တုပ်ကဵုဇကုတုဲ ဂၠာဲသွဟ်ညိ။ အဆက်လ္ပပိုတ်ကဵု ပရိုၚ်ညိ။ ဗီုဏံမိက်ဂွံဟီုဗ္ကန်ကဵု မိမညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ရ။