ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကောန်ဂကူ (NLD)၊ နူကဝ်မတဳကေၚ်ကာဗဟဵုရးသက်ကိုၚ်၊ ရးတၞၚ်သြဳကဵု ရးဒေသမဂွေတအ်ဂှ် ညးစၞးကၠတ်ထဝ်ဒုၚ်ရုဲစှ်လဝ် နကဵုသၞောဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳစှ်ေစှ်ေတအ်ဂှ် ဗွဲမကိတ်ညဳအၚ်္ဂကၠတ်ထဝ် ကော်ကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ကၠတ်ထဝ်ရးဒေသဇၞော်ရဂှ် လလောၚ်တြးလဝ် ပ္ဍဲကဵုဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ စၟတ်တ္ၚဲ (၁၇) ရ။
ပ္ဍဲကဵုကၠတ်ထဝ်ဂှ် ရုဲစှ်ပ္တိုန်ဥက္ကဋ္ဌ၊ ဒုဥက္ကဋ္ဌတအ်တုဲ သွက်အစဳမာန်ကာလအကြာ ပ္တဝ်က္ဍိုပ်ကဵု ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ၊ သၞောဝ်ဥပဒေ သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ကာလအကြာဂွံမံက်တိတ်ကၠုၚ်ဂှ် သ္ပလဝ်ဒ္တန် သၞောဝ်ဥပဒေမူအပြောံ ဆေၚ်ကဵုပရေၚ်ပရဟ်ဒုၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ရဂှ် လလောၚ်တြးကၠုၚ်လဝ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ် ပ္ဍဲလ္တူသၞောဝ်ဥပဒေမူအပြောံ ပရေၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ကာလအကြာ NLD သ္ပလဝ်ဒ္တန်ဏံ ဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရောကီု။ လစွံစိုတ်ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတအ်ကီု၊ စပ်ကဵုလၟေၚ်ကမၠောန် ထေက်ကဵုဒးကၠောန်ရေၚ်တၠုၚ်ကီုတအ်တုဲ ဆက်စၠောံသၟာန်လဝ်ကဵု ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ဖိုဝ်ရာမ်သက်ကိုၚ် ကိုဝ်သိုဝ်ဝေန်သွေရ။
သြၚ်လောန်တိုၚ်မ် – ကၠာအိုတ်ဏံ ဗော် NLD ဂှ် သွက်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ကာလအကြာ ပ္ဍဲကဵုရးဒေသ (၃) ရး ဂွံမံက်တိတ်ကၠုၚ် လ္တူသ္ပလဝ်ဒ္တန် သၞောဝ်ဥပဒေမူအပြောံပရေၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ဂှ် နကဵုဖိုဝ်ရာမ်သက်ကိုၚ် ဗီုလဵုညာတ်ရော။
ကိုဝ်သိုဝ်ဝေန်သွေ – လ္တူသၞောဝ်ဥပဒေဏံ နကဵုဖိုဝ်ရာမ်သက်ကိုၚ် ဗီုလဵုညာတ်ရောဟီုတှ်ေ စပ်ကဵုအရာဏံတုဲ တၚ်လလောၚ်တြးလေဝ် ပ္တိတ်လဝ် တုဲဒၟံၚ်ရ။ ပိုဲပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ် တၚ်အဓိကပန်တၚ် နွံရ။ တၚ်ပထမဂှ် ဟွံကိတ်ညဳကဵု ပဋိဉာဏ်ဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳပုဟ်။ ဗီုပိုဲကၠိုဟ်ကေတ်လဝ်ဂှ်တှ်ေ ပဋိဉာဏ်ဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ပ္ဍဲကဵုပၠန်ဂတးဏံ ဒှ်ဗီုပြၚ်အစာံပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သၠုၚ်အိုတ်။ တၚ်တုပ်စိုတ် သၠုၚ်အိုတ်ရ။ အတိုၚ်ဗီုပြၚ်တိ ပ္ညုၚ်ထ္ၜးဂၠံၚ်တရဴဏံ ပရေၚ်ချဳဒရာၚ် ပ္ဍဲပၠန်ဂတးတအ် ထေက်ကဵုဒးကိတ်ညဳဏောၚ် ပတှ်ေကေတ်လဝ်ရ။ ကိစ္စပျးဌာန်လဝ် သၞောဝ်ဥပဒေမူအပြောံဏံဂှ် ကိစ္စမ္ဂး ပံၚ်ကောံအာက္ဍိုပ် ပါလုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲလစှ်ေပဋိဉာဏ် သ္ကုတ် (၂) ၊ ကဵုကိစ္စဏံရော ကိတ်ညဳဒၟံၚ်ရဟာ။ ကိစ္စဒးက္လေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်စၟဳစၟတ် နွံရ။ မုဒှ်ရောတှ်ေ သဘဴပရေၚ်ပံၚ်ကောံအာက္ဍိုပ်ဟီုဂှ် ဘာသာဇကု သိုၚ်ထောံသ္ၚိကၠာတုဲ ပိုဲသိုၚ်လဝ်သ္ၚိ တုဲယျ။ ဇကုတအ်လေဝ် အခေါၚ်ကၠုၚ်မံၚ် နွံဒၟံၚ်။ ကၠုၚ်မံၚ်ညးသ္ကအ်ညိ ဗီုပြၚ်ဏံဂှ် ဒှ်ဗီုပြၚ် ပံၚ်ကောံအာက္ဍိုပ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ နူကဵုစသိုၚ်သ္ၚိဂှ် ပိုဲဒးသိုၚ်ညးသ္ကအ် မွဲစွံတုပ်ပ်ဏောၚ်။ မံၚ်ညးသ္ကအ်တုပ်ပ်ဏောၚ် ယဝ်ရတၚ်ချပ်လဝ်ဗီုဏံနွံဟေၚ်မှ ဂွံဒှ်ပရေၚ်ပံၚ်ကောံအာက္ဍိုပ်။ သဘဴပံၚ်ကောံအာက္ဍိုပ်ဂှ် ဍေံဂွံဒှ်ရ။
ပြဟ်ဟ်ဏံ နူကဵုဂကောံဒုၚ်ရုဲစှ် မွဲဂကောံ ကော်ကေတ်ကၠတ်ထဝ် နူသၟဝ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ တုဲ သ္ပဒ္တန်သၞောဝ်ဥပဒေဟီုဂှ်တှ်ေ ဒှ်အာတၠုၚ်လအာဗီုပြၚ် ပံၚ်ကောံအာက္ဍိုပ် ဟွံသေၚ်ရပုဟ်ဂှ် ပိုဲကၠိုဟ်လဝ်ရ။ တုဲမွဲတၚ်ပၠန်ဂှ် လစှ်ေဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ပ္ဍဲကဵုသ္ကုတ် ၂ ၊ သ္ကုတ် ၅၃ ဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲကိစ္စပရေၚ်ခၞံသၞောဝ်၊ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်၊ ပရေၚ်စဳရေၚ်သၞောဝ်ဓဝ် ယူနေတ်ဖေတ်ဒရေဝ်တွဵုရးတအ်ဂှ် ပ္ညဳပ္ညပ်ရေၚ်တၠုၚ်လဝ် ပ္ဍဲကဵု NUCC နွံ /ဟၟဲ ရလေဝ်။ ယဝ်ရဟၟဲတှ်ေ ဟွံကိတ်ညဳကဵု CHARTER ပုဟ် ပိုဲဒးဟီုရဏောၚ်။
သြၚ်လောန်တိုၚ်မ် – စပ်ကဵုသၞောဝ်ဥပဒေမူအပြောံ ပရေၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ကာလအကြာ NLD သ္ပလဝ်ဒ္တန်ဂှ်တုဲ လစွံစိုတ်ဗီုလဵု မိက်ဂွံဟီုကဵု တၚ်သမ္တီနွံရော။
ကိုဝ်သိုဝ်ဝေန်သွေ – တုဲမွဲတၚ်ပၠန်ဂှ် လၟေၚ်ဂၠံၚ်တရဴပဋိဉာဏ်ဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ မိက်ဂွံရံၚ် ရံၚ်၊ အစဳမာန် ချေၚ်တအ်၊ ကရေၚ်ဍာဲတအ် ချူဓဇက်လဝ် အစဳမာန်ကာလအကြာ ယူနေတ်ဖေတ်ဒရေဝ်ဂှ် မိက်ဂွံရံၚ် ရံၚ်လေဝ်။ ဂွံဆဵုကေတ်မုရောတှ်ေ သ္ပဗဟဵုကဵုဂကောံဒုၚ်ရုဲစှ် ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ မွဲဓဝ်ဟေၚ် ကၠောန်ရေၚ်တၠုၚ်လဝ် ဟၟဲပုဟ်။ ပဋိဉာဏ်ဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဟီုတှ်ေ အရာဏံဂှ် ချူဓဇက်ကဵုလဝ် မူအပြောံကဵု ကော်ကေတ်လဝ်ကောံဓရီုသဳကၠဳညးဍုၚ်ကွာန်တုဲမှ သ္ပလဝ်ဒ္တန်ရ။ ကၠုၚ်သ္ပလဝ်ဒ္တန် ပ္ဍဲကဵုကၠတ်ထဝ် CRPH ဂှ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဗီုဂှ်ကီုရ အစဳမာန်ကာလအကြာ ချေၚ်တအ် ကရေၚ်ဍာဲတအ် လေဝ် သ္ပလဝ်ဒ္တန် ပ္ဍဲကဵုကၠတ်ထဝ် ဆေၚ်စပ်ကဵုတွဵုရးညးတအ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဆ္ဂးပြဟ်ဟ်ဏံတှ်ေ ဗီုပြၚ်ဒဳဇြိုၚ်ဆေၚ်စပ်ကဵုအစဳမာန်ကာလအကြာ နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကဵုရးဒေသတအ်ဏံဂှ်တှ်ေ အိုတ်တၞုၚ်ဂှ် ကၠုၚ်အုပ်ထောံ ပ္ဍဲကဵုကၠတ်ထဝ်ရး ဒှ်ဒၟံၚ် ဗီုပြၚ်ဂှ်ရ။ ပၠန်ဂတးဒၟံၚ်ညးသ္ကအ်တုပ်တုပ်၊ သၠးကဵုဒၟံၚ်လမျီုညးသ္ကအ်တုပ်ပ်ဖိုဟ်ဂှ်၊ ယူနေတ်ရးဒေသတအ်ဂှ် ဗီုကဵုယူနေတ်တွဵုရးတအ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကဆံၚ်တုပ် ကဆံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုပ်သၟဟ် ဟၟဲရပုဟ်ဟာ တၚ်သွက်ဂွံဒးသၟာန်လေဝ် ဒှ်ကၠုၚ်ရ။
တုဲမွဲတၚ်ဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်အလဵုရောတှ်ေ ချူဓဇက်လဝ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်တအ်ဟီုဂှ် သၞောဝ်ဥပဒေသာမည ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ နူကဵုသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဂှ် ကိစ္စချူဓဇက်သၞောဝ်ဥပဒေ ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဟီုဂှ် ဒှ်ဂအုပ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ ယဝ်ရဒးဟီုမွဲနဲပၠန်တှ်ေ ဒှ်သၞောဝ်ပြုပြေၚ်ဒၟံၚ် ဍုၚ်ရ။ ကာလအကြာ မိက်ဂွံဟီုဟီု၊ ကာလပြံၚ်သၠာဲအယောၚ်အလာမိက်ဂွံဂးဂး၊ ပျးဌာန်ဏာသၞောဝ်ဥပဒေ ရးဒေသမွဲမွဲဟီုဂှ် ဒှ်သၞောဝ်ဥပဒေကလေၚ်ဒက်ပ္တန်ရးဒေသဂှ် ပ္ဍဲကဵုယူနေတ်ဖေတ်ဒရေဝ်ရ။ အခိၚ်ချူဓဇက် ကိစ္စကေၚ်ကာ ဆေၚ်ကဵုအပြုပြေၚ်ဍုၚ်ဗီုဏံဂှ် နူကၠတ်ထဝ် ဒှ်ကၠုၚ်လဝ် နူကဵုသၟဝ်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဒက်ပ္တန်မွဲမွဲ ကိစ္စအခေါၚ်ဂွံချူဓဇက် နွံ/ဟၟဲဂှ်လေဝ် ပိုဲညာတ်ကေတ်ရ။ မုဒှ်ရောတှ်ေ ပ္ဍဲကဵုဂၠးကဝ်လေဝ် နူကဵုကၠတ်ထဝ် ဒှ်ကၠုၚ်လဝ် နူကဵုသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်မွဲမွဲ ဂွံချူဓဇက်သၞောဝ် သ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ဒက်ပ္တန်မွဲပၠန်ဂှ် ၜိုတ်ပိုဲလ္ၚတ်ဂွံလဝ်တှ်ေ ဟွံကေၚ်ဆဵုပုဟ်လေဝ်။ ရံၚ်ကဵုတၚ်ဏံတှ်ေ နူကဵုကၠတ်ရးဒေသဇၞော် လ္တူချူဓဇက်လဝ်သၞောဝ်ဥပဒေဆေၚ်ကဵုပရဟ်ဒုၚ်ပလေဝ်ပလေတ် စပ်ကဵုသ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ကာလအကြာမူအပြောံဂှ် နကဵုပိုဲ ဒးဒှ်ဒၟံၚ်ဓဝိၚ်ဇၞော်ဇၞော်ရ။
သြၚ်လောန်တိုၚ်မ် – သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဒက်ပ္တန်ကာလအကြာဂှ် ပ္ဍဲကဵုဗလးဗီုလဵု အကာဲအရာဗီုလဵု ဂကောံဇြဟတ်လဵု သွက်ဂွံချူဓဇက် ထေက်ကြိုက်ဏောၚ် ညာတ်ကေတ်ရော။
ကိုဝ်သိုဝ်ဝေန်သွေ – ဆေၚ်ကဵုသ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ပ္ဍဲအရာရေၚ်တၠုၚ် ကိစ္စပြုပြေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်တှ်ေ နကဵုဂကောံဒုၚ်ရုဲစှ်သက်သက် ဟိုတ်နူဟွံရုမ်ဂပ်ဂှ်ရ သုၚ်စောဲဒဳမဝ်ကရေဇြဳတိုက်ရိုက်တုဲတှ်ေ ပ္ဍဲကဵုပေါဲဒုၚ်ကေတ်ဆန္ဒညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဒးသ္ပဒ္တန် နွံရ။ ကော်ကောံဓရီုသဳကၠဳညးဍုၚ်ကွာန်တုဲ ဒးချူဓဇက် ဒးသ္ပဒ္တန် နွံရ။ ပိုဲတအ်လေဝ် အတိုၚ်လၟေၚ်ဂၠံၚ်တရဴဏံရ ပတှ်ေကေတ်လဝ်။ လၟေၚ်ကမၠောန် ချူဓဇက်၊ ပျးဌာန်၊ သ္ပဒ္တန် သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ရးဒေသမွဲမွဲဟီုဂှ် ကော်ကေတ်ဖိုဝ်ရာမ်ကောံဓရီုသဳကၠဳ ဂကောံဇြဟတ် နွံဒၟံၚ် ပ္ဍဲရးဒေသဏံ သီုဖအိုတ်မွဲတုဲ ထေက်ကဵုဒးချူဓဇက် ပျးဌာန် သ္ပဒ္တန် ထေက်ဏောၚ် ပိုဲညညာတ်ကေတ်ရ။