“တၚ်ကဵုသတိလဗိုတ်ကျာ်လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဟီုဂှ် ကဵုလဝ်သတိသီုညးဖအိုတ်ရ။ ဆ္ဂး ပြံၚ်ပဆုဲကဵုလဝ် သၟာဒဒိုက်ရိုဝ်ဟေန်ဂျာတအ် ပ္ဍဲဒၞာဲတိကုန်တၞဟ်ဂှ် ဟၟဲပုဟ်။ ဂွံအာကၠုၚ် အကြာဍုၚ်လေဝ် အခေါၚ်ဟၟဲပုဟ်။ ဂုဏ်နူဂှ်ရ မၞိဟ်တအ်ဏံ ဒးချိုတ်လဝ်ရ”

ဟိုတ်နူလဗိုတ်ကျာမိုဝ်ခါ လုပ်လဝ်တွဵုရးရခေၚ်တုဲ ရိုဝ်ဟေန်ဂျာ (၄၀၀) တၠပြၚ်ဒးချိုတ်လဝ်ရ။ ဆ္ဂး ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ပရေၚ်ရိုဝ်ဟေန်ဂျာ ဒးချိုတ်လဝ် မၞုံ (၁၀၀) ပြၚ်တုဲ ဍေံတအ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟွံဆုဲပြံၚ် ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ်တုဲ ဒးချိုတ်လဝ်ရဂှ် လလောၚ်တြးလဝ်ရ။ ဟိုတ်နူလဗိုတ်ကျာမိုဝ်ခါတုဲ မုဟိုတ် ရိုဝ်ဟေန်ဂျာတအ် ဂွံဒးချိုတ်လဝ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရော။ အခက်ခုဲ ကောန်ဂကူရိုဝ်ဟေန်ဂျာတအ် ဒးဒုၚ်ဆေၚ်ဒၟံၚ်ကဵုမုရော၊ မုအာတ်မိက်လဝ် အရီုဗၚ်ထံက်ပၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကေုာံကၟိန်ဍုၚ်နာနာတအ်မုရော စပ်ကဵုအကာဲအရာ ဂမၠိုၚ်ဏံတုဲ ဆက်စၠောံသၟာန်သွဟ်လဝ်ကဵု ညးလုပ်ဂကောံ ဂကောံၜိုဟ်လလံ ကေုာံ အခေါၚ်အရာမၞိဟ်ရိုဝ်ဟေန်ဂျာ(ARSPH) ကိုဝ်ရိုဝ်အောၚ်နိုၚ်သိုဝ်ရ။

-ကၠာအိုတ်ဏံ စပ်ကဵုအကာဲအရာရိုဝ်ဟေန်ဂျာ ဒးလဝ်ဘဲဒဏ်လဗိုတ်ကျာတအ် ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်တုဲ ဟီုထ္ၜးကဵုညိ။

ရိုဝ်ဟေန်ဂျာဒးလဝ်ဘဲဒဏ်လဗိုတ်ကျာတအ်ဂှ် ဍာ်ဟၟဲ၊ ဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်ဘဲဒဏ်ပရေၚ်မံၚ်စံၚ် ပရေံပရေံရ။ တၠဒါန်တအ်ကဵုလဝ် စၞစညိညရ နွံ။ ဆ္ဂး ရုံရုံဂပ်ပ် ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ် ဟွံဂွံလဝ်ပုဟ်။ လဗိုတ်ကျာတုဲဗက်ဂှ် ဍာ်ဖၞုၚ်လေဝ် ညးတအ်ဒးသုၚ်လဝ် ညးသ္ကအ်ရ။ ဒးဒုၚ်ဒၟံၚ် ဘဲယဲဂၞဴအာ၊ ဇကုကတဴဂှ် ပိုဲဂွံမိၚ်လဝ်ရ။ အခိၚ်လဗိုတ်ကျာတုဲဂှ် ပ္ဍဲညးတအ် ကပေါတ်ကညောတ် နွံဒၟံၚ်ကၠာတေံ၊ သြန်ထဝ်တအ်၊ ကပေါတ်သုၚ်စောဲသ္ၚိတအ် သီုဖအိုတ် ဟိုတ်နူဘဲဒဏ်လဗိုတ်ကျာတုဲ ဒးလီုလာ်အာအိုတ် ဟိုတ်နူဗၠိုက်အာဍာ်တုဲ ဟဳအာဍာ်အိုတ်ရဂှ် ဂွံမိၚ်လဝ်ရ။ ပ္ဍဲညးတအ် မုဟၟဲရပုဟ်။ ညးတအ် ဒးပတှ်ေစဒၟံၚ် လ္တူညးတၠဒါန်တအ် ရီုဗၚ်ကဵုလဝ်ဒါန်တအ်ဂှ်ရ။ ယဝ်ရတၠဒါန်တအ် ဟွံကဵုမ္ဂး ဒးမံၚ်ဒၟံၚ်ဗီုပြၚ်ကမၠောဝ်ဂှ် ပိုဲဂွံမိၚ်လဝ်ရ။

-မုဟိုတ်ရိုဝ်ဟေန်ဂျာတအ် ဂွံဒးချိုတ်လဝ် ပ္ဍဲလဗိုတ်ကျာဏံဂၠိုၚ်ဒၟံၚ် ဂွံဟီုဂွံရော။ ပ္ဍဲလ္တူဏံ ဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရော။

တၚ်ကဵုသတိလဗိုတ်ကျာ်လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဟီုဂှ် ကဵုလဝ်သတိသီုညးဖအိုတ်ရ။ ဆ္ဂး ပြံၚ်ပဆုဲကဵုလဝ် သၟာဒဒိုက်ရိုဝ်ဟေန်ဂျာတအ် ပ္ဍဲဒၞာဲတိကုန်တၞဟ်ဂှ် ဟၟဲပုဟ်။ ဂွံအာကၠုၚ် အကြာဍုၚ်လေဝ် အခေါၚ်ဟၟဲပုဟ်။ ဂုဏ်နူဂှ်ရ မၞိဟ်တအ်ဏံ ဒးချိုတ်လဝ်ရ။ လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် အာကဵုလဝ် သ္ၚု၊ ကၠေၚ်၊ ၜဵုညိညရဂှ် ပိုဲမိၚ်လဝ်ရ။

-ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ဟိုတ်နူလဗိုတ်ကျာတုဲ ရိုဝ်ဟေန်ဂျာ ၁၀၀ ပြၚ်ရ ဒးချိုတ်လဝ် ဟီုဂးဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်ရ။ တၚ်ဂၞၚ်တအ်ဏံ ဍာံဒၟံၚ်ရဟာ၊ ပ္ဍဲဗလးမုက်တိ အကာဲအရာနွံဒၟံၚ် ဗီုလဵုရော။

လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လၟိဟ်မၞိဟ် ၜိုတ် ၁၀၀ ပြၚ်ရဒးချိုတ်လဝ်ဂးတုဲ ဟီုလဝ်ဂှ်ပိုဲဂွံဆဵုလဝ်ရ။ ဆ္ဂး အတိုၚ်တၚ်ဂၞၚ်ပရိုၚ်ကီု အတိုၚ်မဳဒဳယာတအ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ် အပံၚ်မၞိဟ် (၄၀၀)ပြၚ် ဒးချိုတ်လဝ်ဂးတုဲ ကၠေံဒၟံၚ်၊ ဒးချိုတ်အာလဝ် ဂွံညာတ်ကေတ်လဝ် ဗီုဏံရ။ သၟာဒဒိုက်ရိုဝ်ဟေန်ဂျာ နူဗဒိုပ်ပါဲပၞာန်တအ် နူကဵုသၞာံ ၂၀၁၂ တေံ ဟိုတ်နူပဋိပက္ခတုဲ ဒးဒုၚ်ကၟာတ်လဒဵုလဝ် ဂွံညာတ်ကေတ်ရ။ အတိုၚ်တီဒၟံၚ်သီုညးဖအိုတ်ရ။ မၞိဟ်တအ်ဏံဂှ် အခေါၚ်ဂွံအာကၠုၚ် ပ္ဍဲလ္တူဍုၚ်သေတ်တွေ ဟၟဲပုဟ် ။ အတိုၚ်ပရေၚ်ဂီုကၠီု ဒးမံၚ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဗဒိုပ်ဂှ် ဂွံညာတ်ရ။ လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ကဵုလဝ်သမ္တီ ကဵုမၞိဟ်တအ်ဂှ် ဂွံမိၚ်လဝ်ရ။ ဆ္ဂး အတိုၚ်အစဳဇန်ဍေံတအ်ဂှ် မၞိဟ်တအ်ဏံ ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ကီု ပ္ဍဲစမြိုၚ် မၞုံလ္တူကုန်ကီု။ ယဝ်ရအလဵုဍေံတအ် က္ဍိုက်က္ဍိုပ်တုဲ ကၠောန်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဏောၚ်တှ်ေ ပရေၚ်ဒးဆောံလေၚ် ဗီုဏံ ဒှ်ကၠုၚ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ အလဵုအသဳဏံဂှ် ဆၜိုတ် ဂွံလလောၚ်တြးလဝ်ဓဝ်ရ။ ဆ္ဂးမၞိဟ်တအ်ဏံ ပရေၚ်ဍေံတအ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ် ပြံၚ်ပဆုဲကဵုလဝ်ဟၟဲဂှ်ရ ဒှ်ကၠုၚ် ဗီုလၟုဟ်ဏံ နကဵုပိုဲညာတ်ကေတ်ရ။

-လ္တူဍုၚ်သေတ်တွေကီု၊ ပ္ဍဲတွဵုရးတအ်ကီု ပရေၚ်ၚုဟ်ဗွဝ်ဖျာ က္ဍၚ်တိုန်ကၠုၚ်မံၚ် ဂွံညာတ်ကေတ်ရ။ လတူပရေၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် စဳဇန်ဖန်ဖက်ကမၠောန် ကလေၚ်ပတန်ပတဴ ကြဴနူကာလလဗိုတ်ကျာဂှ် ဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရော။

ၚုဟ်မးဗွဝ်ဖျာက္ဍၚ်တိုန်ဒၟံၚ် အလုံမွဲတွဵုရးရခေၚ်ဂှ် ပိုဲလေဝ် ဂွံမိၚ်ညာတ်ကေတ်ဒၟံၚ်ရ။ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ယဝ်ရစွံစေတနာ လ္တူကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်ဇကုခိုဟ်ဟ် ယဝ်ရလွဳၜံၚ်လဝ် စိုတ်ဓာတ်ဗ္စာရဏာပရေၚ်မၞိဟ်တှ်ေ ဂကောံကၟိန်ဍုၚ်နာနာလဵုဟွံဟီု ဂကောံပ္ဍဲဍုၚ်လဵုဟွံဟီု သွက်ဂွံကဵုရီုဗၚ် ညးစိုပ်ဒၟံၚ်ဒဒိုက်ဗၠးဗၠးၜးၜးဂှ် ဒးကဵုအခေါၚ်ဏောၚ်။ ဟွံကဵုအခေါၚ်ဗီုဏံဂှ် ယဝ်ရရန်တၟံဍေံတအ် ပါဒၟံၚ်ဏောၚ်တှ်ေ အတိုၚ်ဗီုအခိၚ်နာဂေတ်လုပ်လဝ် ရးဨရာဝတဳတေံလေဝ် ဂကောံကၟိန်ဍုၚ်နာနာဗွဲမဂၠိုၚ် ကော်ကဵုကၠုၚ်လဝ် နွံဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ဆ္ဂး ညးမွဲတၠလေဝ် ဟွံဂွံလဝ်အခေါၚ်လုပ်ပုဟ်။ ဟွံဂွံလဝ်အခေါၚ် ကဵုရီုဗၚ်ပုဟ်။ ဒၟာနူဂှ်ရ ညးဍုၚ်ကွာန်ရးဨရာဝတဳတအ် ဒးဒုၚ်လဝ်ဒဒိုက်နာနာသာ်ဂှ် ပိုဲဂွံမိၚ်ဒၟံၚ်လၟိုန်ရ။ လၟုဟ်လေဝ် အတိုၚ်ဂှ်ပၠန်ရ။ ဟိုတ်နူလဗိုတ်ကျာလုပ်လဝ် တွဵုရးရခေၚ်တုဲ ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်ရခေၚ် ဒှ်အာညးဟၟဲကဵုသ္ၚိုဌာန်တအ် ကောန်ဂကူရိုဝ်ဟေန်ဂျာ စိုပ်ဒၟံၚ်ဒဒိုက်ဂလိုၚ်ဏံဂှ် ပိုဲတအ်ဗ္စာဒးရ။ ဆ္ဂး ညးစိုပ်ဒၟံၚ်ဒဒိုက်ဂလိုၚ်ဏံ လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မွဲလွာဲဓဝ်ဂှ် သွက်ပရေၚ်ထံက်ပၚ်၊ သွက်ပရေၚ်ကလေၚ်ဖျေံကဵုဒၞာဲဝါဲ သွက်ညးတအ် နွံဒၟံၚ်ပၟိက်ရ။ ဆဂး ဗီုဂှ်ဟွံသေၚ်တုဲ မၞိဟ်တအ်ဏံဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်ဆန္ဒညးတအ် အတိုၚ်တၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ညးတအ် ဂွံကၠောန် ဟွံကဵုအခေါၚ်ကဵု ဂကောံအာန်ဂျဳအိုဝ်ကီု ဂကောံတၞဟ်တအ် ဂွံလုပ်ဗၠးဗၠးၜးၜး ပိုဲဂွံညာတ်ကေတ်ဒၟံၚ်ရ။

-အလန်လကြဴအိုတ်ဏံ သ္ပစၞးကဵုရိုဝ်ဟေန်ဂျာတုဲ မုမိက်ဂွံအာတ်မိက်ကၟိန်ဍုၚ်နာနာနွံရော။

နကဵုကၟိန်ဍုၚ်နာနာ ပါလုပ်သီုကုလသမဂ္ဂဂှ် သောၚ်ကလးကဵု ပရေၚ်ကြေပ်ဂြတ်ရိုဝ်ဟေန်ဂျာညိဂှ် နကဵုပိုဲအာတ်မိက်ဏာရ။ နကဵုညးဍုၚ်ကွာန်ရခေၚ် ဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်ဘဲဒဏ်လဗိုတ်ကျာတအ် ညံၚ်ဂွံက္လိဂွံ ပရေၚ်ရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ်ဗၠးဗၠးၜးၜး သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်ကဵုအစဳဇန် ညံၚ်ဂွံကလေၚ်ဖျေံကဵုဒၞာဲဝါဲညးတအ်ဂှ် ပိုဲတအ်အာတ်မိက်ဏာရ။